ks. Wawrzyniec Zakrzewski

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 4, s. 193-194.

W zakonie LAURENTY (1794-1855), gwardian klasztoru i kaznodzieja we Włocławku.

 

Urodził się 22 VIII 1794 r. w ziemi michałowskiej, która obejmowała miasto Brodnicę n. Drwęcą i okolicę. Gdy 9 VIII 1814 r. wstępował w Łąkach Bratiańskich k. Nowego Miasta Lubawskiego do Pruskiej Prowincji Reformatów pw. Wniebowzięcia NMP, miał ukończoną poetykę. Po roku nowicjatu złożył śluby zakonne, a potem zaliczył retorykę we Włocławku, filozofię w Węgrowie (1816-1817), a studia teologiczne w Białej Podlaskiej (1817-1819). Dnia 2 V 1818 r. przyjął święcenia kapłańskie. W l. 1819-1822 był kaznodzieją świątecznym i misjonarzem ludowym w Płocku. Te same obowiązki pełnił we Włocławku (1822-1825), gdzie później był lektorem filozofii i penitencjarzem katedralnym (1825-1831). W roku jubileuszu powszechnego 1825-1826 głosił misje ludowe w kościołach Włocławka i okolicy. 6 V 1829 r. wygłosił kazanie podczas uroczystej mszy żałobnej odprawionej w kościele klasztornym za Piotra Bielińskiego, prezesa Sądu Sejmowego, obrońcę honoru narodowego, w której licznie uczestniczyli okoliczni ziemianie i mieszkańcy Włocławka. W Płocku przebywał ponownie w l. 1831-1835 i 1837-1842, pełniąc obowiązki lektora teologii. Równocześnie wchodził w skład zarządu prowincji jako sekretarz (1831-1834) i definitor (1834-1837). Od 1835-1837 mieszkał w Pułtusku, gdzie był przełożonym domu, prefektem misji i kapelanem więzienia utworzonego w 1803 r. przez rząd pruski w budynku klasztornym.

Jako gwardian we Włocławku (1842-1845) wybudował według planów architekta miejskiego Stefana Koźmińskiego kaplicę połączoną trzema arkadami z głównym korpusem kościoła oraz przejściem z kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP. Utworzono w ten sposób zaczątek nawy bocznej. Materiały budowlane ofiarowali właściciele okolicznych dworów oraz duchowieństwo, a zwieźli mieszkańcy Glinek, Kempin, Zazamcza, Grand, Łęgu, Józefowa, Warząchewki, Pikutkowa i Chorobnik. Część pracy murarze wykonali nieodpłatnie. Zamożniejsi obywatele Włocławka wsparli budowę dwukrotnymi zbiórkami pieniężnymi. Zakrzewski podobne akcje przeprowadził m.in. w Dobrzyniu n. Wisłą, Gostyninie, Nieszawie i Służewie. Na prośbę wiernych w ołtarzu kaplicy umieszczono obraz Matki Bożej Łaskawej z XVIII w., dotąd znajdujący się w trudno dostępnym miejscu pod chórem zakonnym za ołtarzem głównym. Kaplicę poświęcił 8 XII 1844 r. ks. Michał Marszewski, kan. i oficjał, późniejszy biskup. W 1. 1845-1848 przebywał w Żurominie jako prefekt misji ludowych, pełniąc równocześnie (1846-1849) urząd kustosza prowincji, czyli zastępcy prowincjała.

W I. 1848-1850 mieszkał w Łąkach Bratiańskich, gdzie oprócz pracy w sanktuarium maryjnym pomagał proboszczowi par. w Nowym Mieście Lub. Następnie przeniósł się do Wejherowa (1850-1853). Tutaj w 1853 r., wraz z innymi zakonnikami prowincji będącymi poddanymi pruskimi, podjął próbę odrodzenia życia zakonnego w Prusach. W związku z tym przeniesiono go do klasztoru w Miejskiej Górce w Poznańskiem, gdzie sprawował urząd lektora teologii i magistra nowicjatu (1853-1855). Dnia 12 V 1855 r. generał zakonu Wenanty z Celano utworzył Prowincję Reformatów pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Wielkim Księstwie Poznańskim i w Prusach Zachodnich, powołując Zakrzewskiego w skład jej zarządu jako definitora. Wtedy powrócił do Wejherowa i tu 8 IX 1855 r. zmarł. Pochowano go w podziemiach kościoła reformatów.

APRK, bez sygn.: Akta kapituł i kongregacji Prowincji Wniebowzięcia NMP z lat 1813-1850; Liber iudiciorum omnium navantium operam in studio litterarrio in Provincia Mariana Prussica Ordinis Minorum S. P. N. Francisci Reformatorum (1789-1841), s. 107, 109, 111, 115, 169;-Szteinke A.J., Kościół, s. 19, 56; tenże, Reformackie korzenie Prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce, [w:] „Szkoła Seraficka" (w druku); tenże, Szkice biograficzne przełożonych i założycieli Prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP w Wielkim Księstwie Poznańskim i Prusach Zachodnich, tamże (w druku); tenże, Zaangażowanie patriotyczne męskich zakonów franciszkańskich w XIX wieku na przykładzie reformatów, [w:] Dzieło Świętego Franciszka z Asyżu. Projekcja w kulturze i duchowości polskiej XIX i XX wieku, Warszawa 2004, s. 422- 423.

 

Anzelm Janusz Szteinke