s. Alojza (Kazimiera Kapuścińska)

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 5, s. 55-56.

(1910-1997), długoletnia przełożona w domach Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Nie pokalanej Maryi, opiekunka dzieci i młodzieży, pielęgniarka.

Urodziła się 31 X 1910 r. w zamożnej rodzinie rolniczej we wsi Chojki k. Konina (dzisiaj Zalesie) z ojca Macieja i matki Stanisławy z d. Staszak. Kiedy w 1922 r. zmarła jej matka, Kazimiera musiała zająć się dwuletnim bratem, do czasu powtórnego ożenku ojca z Antoniną z d. Roszak. W 1924 r. ukończyła szkołę powszechną w Brzeźnie k. Konina i kurs PCK. K. Kapuścińska zapisała się do Katolickiego Stowarzyszania Młodzieży Żeńskiej przy parafii Św. Bartłomieja w Koninie, którego opiekunem w l. 1935-1936 był ks. Edward Grzymała, męczennik beatyfikowany 13 VI 1999 r. - jej spowiednik i ojciec duchowny. To ks. Grzymała skierował ją do Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi we Włocławku, gdzie wstąpiła 19 XI 1936 r. Nowicjat rozpoczęła 8 IX 1937 r., pierwsze śluby złożyła 8 IX 1938, wieczyste 2 VIII 1945 r.

Po złożeniu pierwszej profesji w 1938 r. siostra Alojza podjęła pracę w zakrystii oraz zajmowała się młodzieżą z Katolickiego Stowarzyszenia, pełniąc dlań funkcje usługowe we Włocławku przy ul. Seminaryjskiej 7. Dziennie przewijało się tam ok. 40 osób. Opiekunem diecezjalnym Stowarzyszenia był ks. kan. Stefan Pietruszka. Tutaj siostrę Alojzę zastała druga wojna światowa. Dom ten zajęli niemieccy żołnierze. Siostry pozostały nadal, podejmując prace domowe, lecz dla Niemców. Siostra Alojza organizowała w tym czasie paczki żywnościowe dla księży uwięzionych w Lądzie i Dachau. Za ową działalność musiała opuścić dom przy Seminaryjskiej i przenieść się na ul. Królewiecką 5 do pracy w niemieckim hotelu, gdzie do 1944 r. była przełożoną sióstr tam zatrudnionych.

Od 1944 do 1945 r. pracowała w internacie dla niemieckiej młodzieży we Włocławku, urządzonym w klasztorze oo. franciszkanów.

W styczniu 1945 r., gdy do Włocławka wkroczyły wojska rosyjskie, s. Alojza przeszła na ul. Seminaryjską, gdzie pracowała jeszcze s. Modesta Stasiak. Rosjanie weszli do domu i szukali Niemców. Gdy zobaczyli siostry postawili je pod ścianą i chcieli do nich strzelać, myśląc, że to Niemki. Dopiero jeden włocławianin obronił je, mówiąc po rosyjsku, że to są polskie siostry.

Po złożeniu profesji wieczystej 2 VIII 1945 r. siostra Alojza podjęła pracę w internacie dla polskiej młodzieży we Włocławku przy ul. Seminaryjskiej 7, którego dyrektorem był ks. Władysław Szafrański, a s. Alojza przełożoną tej placówki. Z jego inicjatywy zorganizowała świetlicę dla biednych dzieci we Włocławku, z której skorzystało ok. 500 osób. Ponieważ nie było wystarczającego funduszu, sama chodziła od piekarni do piekarni i kwestowała chleb dla dzieci, nosząc go na plecach, a z przetwórni marmolady otrzymywała syrop. Pracowała tutaj do 1948 r. Uczęszczała też do Liceum Pedagogicznego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci we Włocławku, które prze rwała w 1949 r.

W I. 1948-1954 jako przełożona troszczyła się o Dom Księży Emerytów w Ciechocinku. W dniu 29 I 1953 r. została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa i osadzona w areszcie we Włocławku przy placu Kopernika, skąd 16 lutego tr. przewieziono ją do więzienia politycznego na ul. Mokotowską w Warszawie. Siostra Alojza wspominała męczące przesłuchiwania odbywające się nieraz trzy razy w dzień i w nocy. Pożywienie było niewystarczające. Przydział wody bardzo skromny. Spała na barłogu, przykryta cienkim kocem, wyrywana często ze snu na nocne przesłuchiwania. W tych warunkach przebywała 9 miesięcy, do przeprowadzenia sprawy. W lipcu 1953 r. władze zakonne zwróciły się do Prokuratury Generalnej Departament IV w Warszawie o zbadanie stanu zdrowia więzionej i uchylenie postępowania o tymczasowym aresztowaniu. Pismo to nie przyniosło żadnego rezultatu.

Rozprawa odbyła się dopiero 27 X 1953 r. (pod nr. IV 3 K 97/53) i następnego dnia s. Alojza została zwolniona bez żadnego odszkodowania i rekompensaty. Po zwolnieniu wróciła do Ciechocinka, skąd wyjechała w 1954 r. na kilkumiesięczne leczenie do Krynicy, by ratować nadszarpnięte zdrowie. Po powrocie w 1955 r. została skierowana do Gdańska, ul. Kościelna, na stanowisko przełożonej, gdzie pracowała w przedszkolu do 1961 r., tj. do jego przejęcia przez władze państwowe. W czasie od 2 IV 1962 do 2 VII 1962 r. s. Alojza ukończyła w Wołominie kurs masowego szkolenia sanitarnego III stopnia.

Przez niemal dwa lata wykonywała prace domowe we Włocławku, ul. Leśna 2. W 1. 1963-1973 pracowała jako pielęgniarka w Państwowym Zakładzie Specjalnym w Zduńskiej Woli, pełniąc także w tych latach funkcję przełożonej. Następnie powróciła do Gdańska, ul. Ogrodowa 2, gdzie była zatrudniona do 1977 w kancelarii parafialnej. Stąd skierowana została do Lublina, ul. Leszczyńskiego 54, a w l. 1982-1987 była tam przełożoną.

W październiku 1987 r. przyjechała do Włocławka, ul. Orla 9, i po dziesięciu latach pobytu zmarła 17 XI 1997 r. Pochowana została 21 XI na włocławskim cmentarzu komunalnym przy al. Chopina, w kwaterze sióstr.

Arch. SWPNM, Akta personalne s. Alojzy Kapuścińskiej; Księga Sióstr Zgromadzenia z l. 1895-1938; Korespondencja z władzami z l. 1946-1957-Pismo z 13 VII 1953 r. przełożonej s. Czesławy Krasińskiej do Prokuratury Generalnej. Departament IV w Warszawie; Wypis z Księgi głównej więźniów karnych rok 1953 Centralnego Więzienia Warszawa II, ul. Rakowiecka (sygn.: 648/2/ 38, k. 8); Relacje s. Alojzy Kapuścińskiej z 26 VIII 1972 r. i 28 LX 1980 r.;-Jędrzejczak M.L, Kapuścińska Kazimiera, [w:] Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989, t. II, pod red. Jerzego Myszora, Warszawa 2003, s. 107-108; taź, Słownik biograficzny Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi w latach 1922-2002, Włocławek 2004, s. 109-113 (wydruk komput.); ta, Zgromadzenie Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi w latach wojny 1939-1945, Arch. Bibl. Muz.", 1982, 144, 161, 194, 215, 272, 295, 301-302, 315.

opr. Laurencja M. Jędrzejczak