Michalina Wojniewicz

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 5, s. 162-163.

(1833-1914), założycielka „Firmy Wojniewicz” we Włocławku przy ul. Brzeskiej.

Urodziła się w 1833 r. w Warszawie. Ojciec Kazimierz, matka Leontyna z d. Dembowska. W siedemnastym roku życia wyszła za mąż za Wiktora Wojniewicza, mecenasa warszawskiego.

W maju 1858 r. Michalina przyjechała z chorym mężem Wiktorem do Ciechocinka na kurację, gdzie była cały sezon. Następnie przez zimę mieszkali we Włocławku, w domu państwa Kwiatkowskich. W miesiącach letnich przenieśli się do Kolonii do swojej rezydencji letniej pod Warszawą. Mąż jej zmarł 17 VI 1859 r., pozostawiając młodą małżonkę z czworgiem małych dzieci. Propozycji powtórnego małżeństwa z doktorem Gawrońskim nie przyjęła.

Michalina Wojniewicz była prawdziwą patriotką, Swoją cenną biżuterię oddała na cele powstańców 1863 r. Od tej pory nosiła wyłącznie żelazną biżuterię, a na piersiach krzyż powstańczy.

W kilka lat po śmierci męża, w 1866 r., Michalina przeprowadziła się wraz z dziećmi do Włocławka i zamieszkała u państwa Rasiewiczów, swoich znajomych na Zazamczu, a kuzynkę sierotę Franciszkę Rakowską, ur. w 1860 r. w Warszawie, którą się opiekowała, umieściła w Instytucie Panien w Warszawie (trudno ustalić, u których sióstr).

W 1872 r. M. Wojniewicz przeniosła się do mieszkania wynajętego od państwa Michałowskich, właścicieli Hotelu Polskiego, położonego przy zbiegu ul. Brzeskiej i Przedmiejskiej 19, naprzeciw klasztoru oo. reformatów. Wynajęty lokal składał się z sześciu pokoi i kuchni. Mieścił się na pierwszym piętrze.

Warunki materialne zmusiły M. Wojniewicz do podjęcia pracy zawodowej. Inteligentna niewiasta myślała o wykształceniu dorastających dzieci. Zorganizowała zatem zakład krawiecki i kierowała nim. Zaangażowała w nim również sprowadzoną z Warszawy F. Rakowską, młodocianą wychowankę, którą naprzód zapoznała z zawodem. Traktowała ją jak własną córkę.

Z upływem czasu pracownia pod nazwą „Firma Wojniewicz” rozwijała się i nabierała rozgłosu. Przyjeżdżały panie z różnych okolic, żeby się modnie i elegancko ubrać.

Pani Michalina posiadała niezwykły gust i dogadzała swoim klientom. Jej dokładność w pracy, pobożność i dobroć uzewnętrzniały się. Początkowo skromna pracownia szycia poszerzyła się tak, że zakład składał się z trzech działów: kroju i szycia, bieliźniarstwa, haftu i wyrobu sztucznych kwiatów. Były tam zatrudnione panie: Anastazja Lebiedzińska, Karolina Łukasiewicz, Józefa i Stefania Ginter. Oprócz pracujących pań było kilkadziesiąt uczennic z Włocławka i okolic.

M. Wojniewicz udzielała dobrych rad, pocieszała słowem, uczyła darmo biedne dzieci, pokrzepiała na duchu strapione mężatki. Najczęściej, jak sama pisze, wyjaśniała im, jak należy męża przywiązać do domu. Radziła być zawsze schludnie ubraną, pilnować dzieci, starać się, być dla niego wszystkim w domu, żeby zawsze miał co zjeść smacznie i czysto, choćby najskromniej. W domu winien panować spokój i cisza, żeby mąż nie potrzebował szukać innego miejsca dlatego, że u siebie ma tylko same wymówki, przykrości i nie ma kąta na spoczynek.

Michalina swą zaradnością i pracowitością uzyskała fundusz, aby jej synowie ukończyli studia w Petersburgu. M. Wojniewicz należałoby nazwać jedną z prekursorek emancypacji kobiet w Polsce. Pisała wiersze, modlitwy i panegiryki.

W 1887 r. Wojniewicz uczyniła F. Rakowską odpowiedzialną za zakład, a sama wyjechała do Warszawy do dzieci. Tam zmarła w 1914 r. na atak kamieni żółciowych.

Najstarsza córka Maria (ur. 1851), wyszła za mąż za Cypriana Kołakowskiego, pisywała artykuły do czasopism. W 1874 r. ze swoją córeczką Jadzią zamieszkali w Skierniewicach. Syn Henryk (ur. 1853), ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Petersburgu, wydział architektury. Ożenił się z Julią z Karskich, zamieszkał w Warszawie, zmarł w 1912 r. Syn Wojciech (ur. 1855) po ukończeniu studiów przez dłuższy czas przebywał na Syberii, gdzie stracił dwie żony, dwóch synów i córkę. Po powrocie do Polski, ok. 1886 r., ożenił się ze Stanisławą Soret, z którą miał dwoje dzieci. Zmarł w 1931 r. Najmłodszy syn Michaliny Wojniewicz Tomasz (ur. 1857) zmarł w dzieciństwie.

ASWP, Wspomnienie Joanny Witt-Jonscher o Michalinie Wojniewicz nr 1 i 2; wiersz Michaliny Wojniewicz, Kartki z pamiętnika Michaliny Wojniewicz.

opr. Laurencja M. Jędrzejczak