Ks. Władysław Mirski

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 4, s. 102-103.

krypt.: wm, m., (1896-1950), ksiądz, wychowanek i profesor Seminarium Duchownego we Włocławku, dyrektor i profesor włocławskich szkół katolickich; homileta, polonista, teoretyk literatury, redaktor.

 

Urodził się 26 V 1896 r. w miejscowości Felinowo, par. Osjaków, pow. Wieluń, w rodzinie Józefa, kowala, i Józefy z d. Dutkowskiej. Jego rodzice nosili nazwisko Miemiec i on sam takim nazwiskiem posługiwał się do 1938 r. Początkowo uczył się w szkołach w Praszce i Pyzdrach. W I. 1911- 1913 kontynuował naukę w gimnazjum salezjańskim w Oświęcimiu, a następnie w warszawskim Gimnazjum im. Adama Mickiewicza, w którym ukończył czwartą klasę. Dalszą naukę przerwała mu I wojna światowa. Świadectwo dojrzałości zdobył dopiero kilkanaście lat później, podczas studiów na UJ. W 1915 r. podjął studia w Seminarium Duchownym we Włocławku. Po sześciu latach, zdobywszy wymaganą wiedzę w zakresie filozofii i teologii, w dniu 12 VI 1921, we Włocławku, otrzymał święcenia kapłańskie z rąk bpa Stanisława Zdzitowieckiego.

Po niespełna dwóch miesiącach wikariatu w Kłobucku, a następnie rocznym (od sierpnia 1921 r. do jesieni 1922 r.) pełnieniu funkcji wikariusza i prefekta w par. Krzepice, również niedaleko Częstochowy, został skierowany na studia specjalistyczne w zakresie literatury polskiej i francuskiej na UJ w Krakowie, które kontynuował - z przerwami wskutek słabego zdrowia przez sześć lat (1922-1928). Jako student przez krótki czas, w kwietniu 1923 r., pełnił funkcję wikariusza par. Siemkowice.

Po uzyskaniu w 1928 r. stopnia dra filozofii z zakresu filologii polskiej i zdobyciu uprawnień pedagogicznych do nauczania w gimnazjum, powrócił do Włocławka i pozostał tu światowej poza okresem II wojny niemal do końca życia, pełniąc różne funkcje, przede wszystkim w szkolnictwie kościelnym. Najpierw powierzono mu obowiązki nauczania j. polskiego w Liceum im. Piusa X (Niższe Seminarium Duchowne) we Włocławku. Od 1930 r. był także profesorem WSD i jednocześnie kapelanem Towarzystwa „Sokół" (1928-1935). W 1932 r. został mianowany dyrektorem Liceum im. Piusa X i pełnił tę funkcję do wybuchu II wojny światowej w 1939 r. Przypadło mu w udziale trudne zadanie dostosowania programu nauczania w tej szkole do wymogów rządowych ustaw o szkolnictwie z 1932 i 1933 r. (reformy jędrzejewiczowskie). W 1936 r. reprezentował Kurie Diecezjalną Włocławską w Miejskiej Komisji Oświaty Pozaszkolnej. W 1935 r. jako delegat biskupa włocławskiego uczestniczył w Kongresie Eucharystycznym w Jugosławii.

W początkach wojny 1939 r. znalazł się w Warszawie i tam sprawował funkcję kapelana wojskowego. Aresztowany przez Niemców 2 X 1939 r., został osadzony na Pawiaku. Zwolniony stamtąd 15 X 1939 r., wrócił do Włocławka. Ze względu na grożące mu ponowne aresztowanie opuścił miasto. Zmieniał miejsca pobytu: od 1941 do 1945 r. przebywał na terenie diecezji częstochowskiej.

W marcu 1945 r. powrócił do Włocławka. Oprócz podjęcia poprzednich obowiązków-dyrektora Niższego Seminarium Duchownego i wykładowcy homiletyki w WSD zlecone mu zostało wznowienie działalności Gimnazjum i Liceum im. ks. J. Długosza. Był pierwszym powojennym dyrektorem tych szkół i jednocześnie w nich uczył. Ponadto od 23 III 1945 r. pełnił funkcję administratora par. Ciechocinek, dojeżdżając tam z Włocławka na niedziele i święta. Ze względu na nadmiar zajęć, na własną prośbę, został z niej zwolniony 1 IX 1947 r. W styczniu 1949 r., wskutek nasilających się ataków władz komunistycznych na prowadzoną przez niego szkołę im. ks. J. Długosza, został zwolniony przez władzę diecezjalną z funkcji dyrektora; kuria diecezjalna zgadzając się na nowego, świeckiego dyrektora o nastawieniu prokomunistycznym, chciała uchronić szkołę przed likwidacją, co jednak się nie udało i w kilka miesięcy później zmuszona została do samolikwidacji „Długosza". Ks. Mirski, który był charyzmatycznym pedagogiem, a nauczanie i wychowanie młodzieży uważał za zasadniczy cel swego życia, boleśnie odczuł odebranie mu tych funkcji i podupadł bardzo na zdrowiu.

Od 26 VIII 1949 r. do śmierci był proboszczem i dziekanem w Koninie. Przez kilka zaledwie miesięcy kierowania parafią konińską (św. Bartłomieja) dał się poznać jako nadzwyczaj gorliwy duszpasterz, troszczący się o dobro duchowe wiernych.

W jego znacznym publikowanym dorobku piśmienniczym, znajdują się przede wszystkim prace z zakresu literatury, teorii literatury i homiletyki. Już w seminarium włocławskim należał do inicjatorów (razem z Henrykiem Kazimierowiczem) pisma kleryckiego „Przedświt", a następnie przez dwa lata (1919- 1921) był jego redaktorem naczelnym, zamieszczając w nim zarazem kilka swoich wierszy. W zakresie teorii literatury opublikował trzy znaczniejsze opracowania z pogranicza literatury, teologii i duszpasterstwa: Powieść w świetle etyki, „Aten. Kapł.", 1930, t. 26, s. 268-281 (toż w osobn. odb., Włocławek 1930); Powieść w duszpasterstwie, „Aten. Kapł.", 1931, t. 28, s. 28-48; Bernanosa,, Pamiętnik wiejskiego proboszcza" (Powieściowe studium o świętości), „Aten. Kapł.", 1938, t. 41, s. 251-267, 352-369, 452-470 (toż w osobn. odb., Włocławek 1938). W l. 1929-1938 prowadził w Ateneum Kapłańskim" dział pt. Pokłosie literackie, w którym zapoznawał czytelników z najnowszymi utworami współczesnej literatury polskiej i obcej; czynił to także poprzez publikowane tam recenzje dzieł literackich. Od początku (od września 1945 r.) związany był z czasopismem diecezji włocławskiej dla rodzin katolickich „Ład Boży"; należał do jego komitetu redakcyjnego, a w l. 1946-1949 pełnił zarazem funkcję redaktora naczelnego. Pisywał doń aż do swojej śmierci niemal w każdym numerze; w sumie, w ciągu czterech lat, wydrukował tu około 200 tekstów, zwłaszcza homilii będących swoistymi komentarzami do ewangelii niedzielnych i świątecznych, pisanych piękną polszczyzną, z silnym zabarwieniem uczuciowym, a także literacko ujętych objaśnień poszczególnych części mszy. Część wspomnianych homilii na niedziele i święta ogłosił w publikacji samoistnej pt. Do kogo pójdziemy? (Włocławek 1947).

Do pracy dydaktycznej, naukowej i literackiej gromadził osobisty księgozbiór, który w 1939 r. liczył już około 2 tys. tomów, głównie z zakresu historii polskiej. Uległ on niemal w całości rozproszeniu i rozgrabieniu w czasie II wojny światowej. Po wojnie ks. Mirski stopniowo odtwarzał swój księgozbiór i wzbogacał go o nowe pozycje. Niestety, po jego śmierci uległ on kolejnemu rozproszeniu, a jedynie około 50 tomów zachowało się dotychczas we włocławskiej bibliotece seminaryjnej.

Za zasługi dla diecezji włocławskiej został mianowany kanonikiem gremialnym włocławskiej kapituły katedralnej (6 VIII 1945).

W styczniu 1950 r., podczas wypoczynku zdrowotnego w Dusznikach Zdroju, ujawniła się u niego choroba nowotworowa. Zmarł w szpitalu we Wrocławiu 30 III 1950 r. Pochowany został na cmentarzu parafialnym św. Bartłomieja w Koninie. We Włocławku, w gmachu WSD, jego nazwisko widnieje na tablicy upamiętniającej zmarłych rektorów i profesorów tej instytucji.


ADW, akta pers. ks. W. Mirskiego, sygn. pers. 210 (77 k.); - Schematyzmy... 1916-1949;-Giszter W., Wspomnienie o śp. ks. dr. Władysławie Mirskim, „Kron. Diec. Włocł.", 1957, r. 44, s. 277-283; [Giszter W.) Amicus, Zgon zasłużonego kapłana, „Ład Boży", 1950, nr 13, s. 3 (zdjęcia z pogrzebu nr 14, s. 2); Jacewicz W., Woś J., Martyrologium, z. 4, s. 481; Lewandowski T., W służbie słowa. W 50. rocznicę śmierci ks. Władysława Mirskiego (1896-1950), „Studia Włocławskie", 2000, t. 3, s. 378-394; Librowski S., Materiały, t. 38, 8. 299; Rulka K., Mirski (do 1938 r. Miemiec) Władysław, [w:] SPTK, t. 6, s. 488-493 (tamże bibliografia podmiotowa); Kwiatkowski Z., Dogmatyczny wymiar twórczości kaznodziejskiej ks. Władysława Mirskiego (1896-1950), Włocławek 1987 (maszyn. w BWSD).

 

Antoni Poniński