Ks. Wojciech Hanc

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 9, s. 69-72.

(1941-2021), ks., teolog, wychowanek a potem prof. i rektor WSD we Włocławku, redaktor „Ateneum Kapłańskiego", dyr. Włocławskiego Wydawnictwa Diecezjalnego, członek WTN oraz Teologicznego Towarzystwa Naukowego WSD we Włocławku, kan. gremialny włocławskiej kapituły katedralnej

 

Urodził się 5 X 1941 r. w Wilczynie (pow. Konin) w rodzinie Jana (1897-1980) z zawodu krawca i Janiny z d. Rosińskiej (1900-1990). Miał dwóch braci: Czesława (1923-1991) i Stanisława (1926-1996). Tam też w roku 1955 ukończył szkołę podstawową. Po dwóch I. nauki w Liceum Ogólnokształcącym w Kleczewie przeniósł się do Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Koninie, gdzie 2 VI 1959 r. uzyskał świadectwo maturalne. W l. 1959-1965 studiował filozofię i teologię w WSD we Włocławku.

Święcenia kapłańskie przyjął 20 VI 1965 r. we włocławskiej bazylice katedralnej z rąk bpa włocławskiego Antoniego Pawłowskiego. Następnie przez rok pracował jako wikariusz w parafii Wniebowzięcia Najśw. Maryi Panny w Lipnie. Bp ordynariusz A. Pawłowski, doceniając zdolności, ogromną pracowitość i umiłowanie rzetelnej wiedzy naukowej młodego ks. Wojciecha, skierował go na studia specjalistyczne z zakresu teologii dogmatycznej na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jego prof. byli m.in.: ks. Wincenty Granat (ówczesny rektor KUL), o. Andrzej Krupa, ks. Adam Szafrański, ks. Edward Kopeć, ks. Wacław Hryniewicz, ks. Alfons Nossol (późn. abp opolski). 12 VI 1969 r. uzyskał magisterium i licencjat na podstawie pracy Pojęcie ekumenizmu w dekrecie Soboru Watykańskiego II „De oecumenismo", zaś w dwa lata później (16 XII 1971) doktorat w oparciu o rozprawę Teologiczne podstawy ekumenizmu w świetle współczesnej teologii katolickiej.

We IX 1971 r. (a więc jeszcze przed obroną pracy doktorskiej) powierzono księdzu Wojciechowi wykłady z teologii dogmatycznej (a później także ekumenizmu) w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku, co czynił bez przerwy przez 47 lat. Był prof. wymagającym, ale sprawiedliwym. Po doktoracie, niestety, zamiast na stypendium językowe za granicą (tak ważne dla młodego prof., który studiował w kraju) został przez bpa Jana Zarębę mianowany wikariuszem, tzw. dochodzącym, najpierw w parafii św. Stanisława BM we Włocławku, gdzie pracował przez rok, a następnie przez trzy i pół roku w parafii katedralnej.

Od 1989 r. ks. prof. Wojciech Hanc prowadził także wykłady z teologii ekumenicznej w Wyższym Seminarium Duchownym Księży Salezjanów w Lądzie. W I. 1993-1996 prowadził zajęcia dydaktyczne z teologii dogmatycznej w nowo powstałym Wyższym Seminarium Duchownym w Toruniu. Od 1994 r. prowadził wykłady zlecone w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (ob. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), zaś w 2000 r. został adiunktem przy Katedrze Teologii Ekumenicznej tegoż uniwersytetu. W 2003 r. opublikował swoją rozprawę habilitacyjną pt. Ekumeniczny wymiar sakramentów chrześcijańskiej inicjacji w świetle międzywyznaniowych dialogów doktrynalnych. Studium ekumeniczne (dzieło liczące ponad 900 stron) i następnie przeprowadził kolokwium habilitacyjne. Od X 2004 r. był kierownikiem Katedry Teologii Ekumenicznej, zaś od 1 X 2005 r. -kierownikiem Sekcji Teologii Ekumenicznej na Wydziale Teologicznym UKSW. W tym też czasie został powołany przez rektora UKSW na stanowisko prof. nadzwyczajnego.

Życie naukowo-dydaktyczne ks. Wojciecha znaczone jest także wieloma ważnymi przedsięwzięciami i twórczymi inicjatywami. W 1975 r. zorganizował dla dokształcania i uzupełniania studiów księży włocławskiej diecezji Studium Teologiczno-Pastoralne, przekształcone w 1983 r. w Instytut Teologiczno-Pastoralny, związany z Wydziałem Teologicznym KUL. Kierował nim do 1989 r. W tym czasie blisko poł, kapłanów włocławskich zdobyła poprzez instytut stopnie mgra teologii na KUL. W l. 1983-1989 pełnił ponadto funkcję dyrektora Instytutu Wyższej Kultury Religijnej dla osób świeckich, wznowionego we Włocławku przez bpa Jana Zarębę.

W I. 1992-2001, przez trzy kolejne kadencje, był rektorem włocławskiego seminarium, wprowadzając je w nowy wiek, a zarazem w nowe tysiąclecie. Jako rektor ks. prof. Wojciech Hanc dbał nie tylko o wysoki poziom naukowo-dydaktyczny tegoż seminarium, jego dobre włocławskie tradycje, ale również zabiegał (i to skutecznie) o sprawy gospodarcze, o byt materialny seminarium. W 1993 r. doprowadził do odzyskania przez seminarium jego dawnej własności gospodarstwa rolnego w Żydowie, które jest znacznym wsparciem dla seminarium, zaopatrując je w produkty żywnościowe. W czasie jego kadencji rektorskiej został przeprowadzony remont budynków seminaryjnych, a szczególnie naprawa więźby dachowej i pokrycie jej nową dachówką ceramiczną, na kościółku seminaryjnym św. Witalisa, budynku frontowym oraz skrzydle kleryckim. W 1994 r. zorganizował zakrojone na szeroką skalę obchody 425 rocznicy powstania seminarium włocławskiego. Odbyły się z tej okazji także trzy sesje naukowe poświęcone moderatorom i profesorom seminarium włocławskiego w XX w. Ks. rektor Wojciech zabiegał także o konserwację zabytków w seminarium. Najpoważniejszym dziełem w tym zakresie była konserwacja tryptyku Koronacja Najśw. Marii Panny, od lat stanowiącego główny element wystroju kościółka seminaryjnego św. Witalisa.

Przez 29 lat (1975-2004) ks. prof. Wojciech był członkiem redakcji „Aten. Kapł.", pełniąc jednocześnie funkcję administratora tego czasopisma, a w l. 1997- 2004 także jego redaktora naczelnego. Od 1998 r. należał do zespołu redakcyjnego „Studiów Włocławskich", wydawanych jako rocznik przez Teologiczne Towarzystwo Naukowe seminarium duchownego we Włocławku. Należał również od 1981 r. do WTN.

Z nominacji biskupa włocławskiego Henryka Muszyńskiego był organizatorem Włocławskiego Wydawnictwa Diecezjalnego i przez 15 lat jego dyrektorem (1989-2004). Jako dyr. wydawnictwa zorganizował także Księgarnie Diecezjalną we Włocławku, a później w Słupcy.

Od 1969 r. współpracował z Polskim Studium Józefologicznym, będąc w l. 1983-1991 jego przewodniczącym. Był organizatorem IV Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego w Kaliszu (1985), a także ośmiu kolejnych sympozjów krajowych. Reprezentował również Studium Józefologiczne na międzynarodowych sympozjach józefologicznych w Meksyku (1989) i na Malcie (1997). Wchodził w skład Komitetu Organizacyjnego X Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego w Kaliszu (2009), będąc odpowiedzialnym za jego stronę doktrynalną. Do śmierci pełnił funkcję honorowego przewodniczącego Polskiego Studium Józefologicznego. W 1983 r. został powołany na członka Rady Konsultacyjnej Instytutu Ekumenicznego KUL. Od 1985 pełnił funkcję przewodniczącego Ekumenicznej Sekji Księży Profesorów i Wykładowców przy Komisji Episkopatu ds. Nauki. Od 1995 r. był konsultorem Rady Ekumenicznej Konferencji Episkopatu Polski. Rezultatem pracy naukowo-dydaktycznej ks. prof. w zakresie prowadzonych seminariów naukowych jest ponad 150 magisteriów z teologii dogmatycznej i ekumenicznej, pisanych pod jego kierunkiem i 10 wypromowanych doktorów. Jest autorem ok. 250 pozycji naukowych. Są to: pozycje samoistne i rozprawy (4), artykuły naukowe (63), popularnonaukowe (15) oraz recenzje, sprawozdania, biogramy, bibliografie, teksty publicystyczne drukowane przemówienia. Szczególnie trzeba podkreślić jego współpracę z Encyklopedią katolicką (poczynając od pierwszego t. w 1973 r.) wydawaną przez KUL. Oprac. do niej ok. 40 haseł problemowych i biogramów. Najczęściej swoje pozycje publikował na łamach „Aten. Kapł.", „Zeszytów Naukowych KUL", „Roczników Teologiczno-Kanonicznych", „Studiów Teologiczno-Historycznych Śląska Opolskiego", „Studiów Włocławskich", „Homo Dei" oraz „Biuletynu Ekumenicznego". Niektóre pozycje drukowane zostały zamieszczone w dziełach zbiorowych.

Zainteresowania naukowo-badawcze ks. prof. Hanca koncentrowały się zasadniczo wokół problematyki teologicznej: dogmatycznej, ekumenicznej i józefologicznej. W swoich badaniach posługiwał się wypracowywanymi w toku teologicznej refleksji narzędziami: biblijno-teologicznymi zasadami hermeneutycznymi, analizą doktrynalnych dokumentów dialogów międzywyznaniowych i ekumenicznych, stosowaniem zasady „hierarchii prawd" oraz uwzględnianiem ekumenicznego pluralizmu.

Na szczególną uwagę w dorobku naukowym ks. prof. Hanca zasługuje już wspomniana rozprawa habilitacyjna. Jest ona z jednej strony uwieńczeniem jego dotychczasowej pracy naukowej, z drugiej zaś otwiera drogę i nowy etap w pracy badawczej choćby nad takimi szczegółowymi zagadnieniami jak: ekumeniczny wymiar rzeczywistości Chrystusowego Kościoła, ekumenicznego wymiaru powszechnego zbawienia w Chrystusie dla wszystkich czy ekumeniczny profil sakramentów pozainicjacyjnych, co ma ważne znaczenie dla dalszego urzeczywistniania ekumenizmu na płaszczyźnie eklezjalno-doktrynalnej. Jako warsztat pracy naukowo-badawczej miał znaczny i dość wartościowy księgozbiór liczący ok. 3 tys. wol., w zasadniczym swym trzonie polskojęzyczny, głównie z zakresu teologii dogmatycznej i ekumenizmu. Szczególnie skrupulatnie zbierał publikacje z zakresu ekumenizmu, który był głównym przedmiotem jego zainteresowań. Rarytasem w niej są niemieckie i włoskie wydania dokumentów dialogów ekumenicznych, na podstawie których napisał swoją pracę habilitacyjną. Księgozbiór przekazał w testamencie do biblioteki seminaryjnej we Włocławku.

Można bez przesady powiedzieć, że we wszystkich jego publikacjach i głoszonych na sympozjach referatach widoczne jest wyraźne, tak bardzo dziś ważne, znamię ekumeniczne. Ks. prof. Hanc był ekumenistą nie tylko z wykształcenia, ale także z przekonania i serca. Często powtarzał, że „,ekumenistą nie można się stać, ekumenistą trzeba się po prostu urodzić". Jako diecezjalny duszpasterz ds. ekumenizmu przez wiele lat organizował w diecezji włocławskiej Tygodnie Modlitw o Jedność Chrześcijan. Nie z przypadku też miał wielu przyjaciół wśród grona duchownych ewangelickich i prawosławnych.

Ks. prof. Wojciech jest więc słusznie uważany za specjalistę od teologii ekumenicznej oraz za wybitnego polskiego józefologa, o czym świadczy spora liczba artykułów z tej dziedziny, w tym drukowanych także w publikacjach obcojęzycznych.

Ks. prof. Wojciech Hanc może się poszczycić wieloma wyróżnieniami, nagrodami i odznaczeniami, zarówno kościelnymi (kan. honorowy kapituły kolegiackiej w Kaliszu- 1984, kan. gremialny kapituły katedralnej we Włocławku-1992, kapelan papieski -1993), jak i państwowymi (medal Komisji Edukacji Narodowej oraz złoty medal za długoletnią służbę).

Ks. Wojciech Hanc zm. 5 IV 2021 r. w szpitalu w Poznaniu i 10 IV został pochowany na cmentarzu w Słupcy w grobowcu rodzinnym. Jego portret znajduje się w poczcie rektorów seminarium duchownego we Włocławku w auli św. Tomasza z Akwinu.

ADW, AKDW, Akta pers. ks. W. Hanca, k.nlb, b.sygn.; Schematyzmy (1962-2020), (Biogram i bibliografia ks. W. Hanca], „Aten. Kapł." 2002, t. 138, z. 557, s. 5-18; Bibliografia podmiotowa ks. dr hab. Wojciecha Hanca, prof. UKSW, w: Teologia, ekumenizm, kultura. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Wojciechowi Hancowi z okazji 65. rocznicy urodzin, Włocławek 2006, s. 14-26; Balter L., Dogmatyczny wymiar twórczości naukowej Księdza Wojciecha Hanca, w: Teologia, ekumenizm, kultura, jw., s. 42-54; Dorobek naukowy pracowników Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, cz. 2, Warszawa 2002, s. 230-238; Hanc W., Z dziejów ekumenii w diecezji włocławskiej, „Studia Włocł." 2006, L. 9, s. 403-404; tenże, Ekumenizm i ekumeniczny wymiar prawd teologicznych w. „Studiach Włocławskich" (1998-2017), Studia Włocł." 2018, t. 20, s. 132-134 i 139-142; tenże, 50 lat Polskiego Studium Józefologicznego. Rys historyczny, Studia Włocł." 2020, t. 22, s. 164-168; Konecki K., Józefologiczny wymiar twórczości naukowej Księdza Wojciecha Hanca, w: Teologia, ekumenizm, kultura, jw., s. 55-62; Nossol A., Ekumeniczny wymiar twórczości naukowej Księdza Wojciecha Hanca, w: Teologia, ekumenizm, kultura, jw., s. 27-41; Rulka K., Księgozbiory teologów dogmatyków, w: Wokół słowa drukowanego i pisanego, Miłkowice 2016, s. 57; Sadowski M., Wykładowcy teologii dogmatycznej, w: 450 lat Almae Matris Vladislaviensis. Księga Jubileuszowa, Włocławek 2019, s. 87-89; tenże, Ekumenizm we włocławskim seminarium, w: 450 lat Almae Matris Vladislaviensis, jw., s. 119-122; Tomalak A., Diecezjalne pożegnanie śp. ks. prof. Wojciecha Hanca, Mies. Diec. Włocł. Kron." 2021, t. 104, nr 4-5, s. 460-463. Fot. „Rocznik Diecezji Włocławskiej" 2020.

 

Zdzisław Pawlak