Ks. Stefan Petrykowski

Ponadto w I. 1923-1928 był wikariuszem parafii św. Jana Chrzciciela we Włocławku. Sporo czasu zajmowało mu również pełnienie obowiązków kapelana szpitala św. Antoniego oraz tamtejszego domu sióstr miłosierdzia (1 IX 1919-1928): odprawiał tam codziennie nabożeństwa, głosił kazania, spowiadał chorych i udzielał im sakramentów, uczestniczył w pogrzebach zmarłych. Jakby uzupełnieniem tej posługi było włączenie się (od 1920) w działalność Czerwonego Krzyża. Oprócz tego pełnił obowiązki kapelana miejskiej straży ogniowej (15 IV 1926-1928), wchodząc jednocześnie w skład jej zarządu. Był też prezesem Sodalicji Królowej Korony Polskiej (1923), stowarzyszenia powstałego w 1917 r., a zrzeszającego świecką inteligencję katolicką.

Najwięcej czasu i wysiłku wymagała od ks. Petrykowskiego działalność, formalnie rzecz biorąc dodatkowa, wśród robotników chrześcijańskich. W październiku 1919 r. na prośbę biskupa włocławskiego Stanisława Zdzitowieckiego objął funkcję patrona Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich, założonego we Włocławku w 1905 r. przez ks. Józefa Mańkiewicza. Były one wówczas w stanie recesji, bowiem rozporządzenie z 1919 r. przyznające prawo występowania wobec pracodawców w imieniu robotników jedynie związkom zawodowym podcięło egzystencję Stowarzyszenia. Na początku 1919 r. liczyło ono zaledwie 70 członków. Wkrótce dzięki działalności ks. Petrykowskiego liczba ich zwiększyła się do 300. By dać Stowarzyszeniu stałą bazę materialną, założył on w 1920 r. piekarnię, która dobrze rozwijała się przez kilka lat, ale potem podupadła.

Dalszy rozwój działalności Stowarzyszenia został zapewne nieświadomie utrudniony także przez decyzje władzy diecezjalnej, która dążąc do ujęcia działalności społecznej w diecezji w struktury formalne, w październiku 1919 r. powołała generalnego sekretarza ds. Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich w diecezji kujawsko-kaliskiej w osobie ks. Józefa Patrzyka, a w 1922 r. (25 II) powierzyła formalnie funkcję patrona Stowarzyszenia we Włocławku ks. Antoniemu Radomskiemu (już i tak bardzo obciążonemu obowiązkami sekretarza generalnego ds. stowarzyszeń młodzieży w diecezji kujawsko-kaliskiej); ks. Petrykowski, teraz jako wice-patron, miał pomagać patronowi, a faktycznie nadal kierować działalnością Stowarzyszenia. W wyniku tych decyzji powstało jednak w tej sprawie zamieszanie, bo w wielu przypadkach nie było wiadomo, kto za co jest odpowiedzialny.

Z kolei ks. Petrykowski zajął się organizowaniem, za pośrednictwem dotychczasowych członków Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich, chrześcijańskich związków zawodowych. Na początku grudnia 1919 r. powstał Chrześcijański Związek Robotników Niefachowych, ze statutem zatwierdzonym przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, ale mający trudności z zarejestrowaniem go w miejscowym inspektoracie pracy. Dopiero groźba użycia argumentu siłowego skłoniła do zarejestrowania Związku na początku 1920 r. Od tej chwili Związek miał prawo do występowania w imieniu robotników przy zawieraniu umów zbiorowych o pracę. Zapoczątkowało to powstanie następnych siedmiu chrześcijańskich związków zawodowych: Przemysłu Papierniczego, Przemysłu Fajansowego, Przemysłu Drzewno-Budowlanego, Przemysłu Metalowego, Przemysłu Spożywczego, Przemysłu Garbarskiego i pokrewnych zawodów, Dozorców Domowych. Łącznie w 1928 r. liczyły one 1050 członków. Ks. Petrykowski postarał się o to, aby podjęto uchwałę, że do Rady Okręgowej Związków będzie wchodził każdorazowy patron wyznaczony przez biskupa diecezji. W 1921 r. związki te weszły w skład Chrześcijańskiego Zjednoczenia Zawodowego Rzeczypospolitej Polskiej, z siedzibą w Warszawie. Jako nowość założono przy chrześcijańskich związkach zawodowych Kasę Pogrzebową, udzielającą zapomóg potrzebującym. Jednocześnie z pracą związkową przyczynił się do rozwoju od 1920 r. na szerszą skalę zapoczątkowanej już wcześniej przez Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich - spółdzielczości. W marcu 1920 r. zawiązał pierwszą chrześcijańskiej w mieście kooperatywę towarową (Spółdzielnia Robotników Chrześcijańskich), która z czasem rozrosła się w trzy sklepy i drugą piekarnię, obsługujące głównie robotników.

W zakresie działalności kulturalnej zainspirował przekształcenie istniejącej przy Stowarzyszeniu Robotników Chrześcijańskich (przetrwało ono przez cały okres międzywojenny mimo zmienionej formuły działania) sekcji dramatycznej w specjalną organizację pod nazwą Towarzystwo Miłośników Sceny, dla której opracował statut. Towarzystwo wystawiało w sali chrześcijańskich związków zawodowych sztuki polskie (Trylogia oraz Krzyżacy Henryka Sienkiewicza, Zaczarowane koło Lucjana Rydla, jasełka itp.), umacniające ducha patriotyzmu i przywiązania o chrześcijaństwa. W 1924 r. w imieniu zarządu ZZ otworzył kino „Polonia", które miało mieć charakter oświatowo-popularny; jednak po rocznej działalności, z powodu dużego deficytu, musiano je wydzierżawić.

Zainicjował także działalność oświatową wśród robotników, organizując dla nich kursy społeczne, które z czasem przy dużym zaangażowaniu Franciszka Zielińskiego, dyrektora Gimnazjum im. Jana Długosza zostały w 1926 r. przekształcone Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy.

W 1921 r. założył koło Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji we Włocławku, jako odpowiednik polityczny chrześcijańskich organizacji kulturalno-oświatowych i zawodowych, i objął w nim stanowisko sekretarza. Udało mu się wciągnąć do tej partii niektórych przedstawicieli włocławskiej inteligencji.

Tak intensywna działalność ks. Petrykowskiego prowadziła do szybkiego wyczerpywania się sił. Dlatego w 1928 r. zrezygnował on z wszystkich funkcji pełnionych we Włocławku. Zgodnie z jego sugestią, biskup włocławski w następnych latach powierzał pracę społeczną wśród robotników jednemu z wikariuszy (miało to rzekomo ułatwiać pracę): najpierw (1928-1931) ks. Stanisławowi Wojsie, wikariuszowi przy katedrze włocławskiej, a następnie kolejnym wikariuszom w parafii św. Jana ks. Józefowi Gołębiowskiemu (1931-1932), ks. Michałowi Szwabińskiemu (1932-1934) i ks. Aleksandrowi Kwiatkowskiemu (1934-1935). Dopiero kolejny patron chrześcijańskich związków zawodowych, ks. Stanisław Tywonek, był przydzielony bezpośrednio do tej pracy.

Ksiądz Petrykowski 28 IX 1928 r. objął obowiązki proboszcza w Rossoszycy. Tam odnowił kościół i wymalował jego wnętrze, sprawił dzwony, założył chór kościelny, kółko rolnicze, stowarzyszenie młodzieży, zorganizował kursy oświatowo-gospodarcze dla gospodyń. Po trzech latach (28 IX 1931) przeszedł na równorzędną placówkę do Krzywosądzy, gdzie pracował bardzo ofiarnie i był lubiany przez parafian. W 1936 r. wybrany tu został na przewodniczącego Komitetu Bibliotecznego w gminie Sędzin. Od 1930 r. był członkiem wspierającym Bratniej Pomocy Wychowańców Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku.

Aresztowany przez Niemców 26 VIII 1940 r. i osadzony w obozie przejściowym w Szczyglinie, a następnie 29 VIII tr. przywieziony do Sachsenhausen i przydzielony do pierwszej izby 18. baraku. Zmarł z wycieńczenia, na zapalenie płuc, zapewne w październiku 1940 r. (data śmierci podana przez władze obozowe: 22 IX 1940) w szpitalu obozowym. Ciało spalono w krematorium. Urna z prochami pochowana została na cmentarzu w Krzywosądzy i miejsce to oznaczono nagrobkiem. W tamtejszym kościele parafialnym upamiętnia go tablica i umieszczony obok portret fotograficzny z 1921 r. Nazwisko jego znajduje się na pomniku w Sachsenhausen poświęconym zmarłym tam kapłanom.