Ks. Stanisław Tywonek

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 7, s. 190-192.

(1903-1966), ksiądz, wychowanek, a następnie moderator Wyższego Seminarium Duchownego, działacz społeczny we Włocławku

 

Urodził się 18 I 1903 r. w Sobieniach Biskupich, ziemi podlaskiej. Po ukończeniu czterech klas gimnazjalnych w Warszawie przeniósł się do Liceum im. Piusa X (Niższe Seminarium Duchowne) we Włocławku. Następnie wstąpił tutaj do Wyższego Seminarium Duchownego i po odbyciu w l. 1924-1929 studiów filozoficznych i teologicznych otrzymał święcenia kapłańskie 6 X 1929 r. w katedrze włocławskiej.

Dalsze studia specjalistyczne z teologii podjął dopiero kilka lat po wojnie i uzyskał stopień magistra teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1954 r. Pod koniec życia przez rok (1964-1965) studiował w Prymasowskim Studium Życia Wewnętrznego. Po święceniach kapłańskich został skierowany do pracy duszpasterskiej w diecezji włocławskiej. Pierwsze kroki stawiał w niej pod kierunkiem znanego społecznika ks. Wacława Blizińskiego, w Liskowie, pełniąc funkcję kapelana w tamtejszym Zakładzie Wychowawczym (1929-1931). Potem krótko był wikariuszem w Bądkowie (1931) i w Błaszkach (1931-1932). Zapisał się przede wszystkim umiejętnością zjednywania sobie serc i miłości parafian. W l. 1932-1933, jako kuracjusz, był kapelanem u sióstr urszulanek w Rokicinach k. Rabki.

W 1933 r. został proboszczem w par. Kalinowa. W ciągu dwóch i pół roku pobudował tam nową plebanię, dom katolicki oraz kaplicę w Kawęczynku. Przy pomocy miejscowych nauczycieli organizował przedstawienia teatralne dla parafian. Wynajdywał zdolniejszą młodzież i starał się zapewnić jej wykształcenie.

W 1936 r. został przeniesiony do Włocławka, gdzie razem z ks. Stefanem Wyszyńskim zajął się pracą społeczną. Był tu kapelanem i ojcem duchownym domu Zgromadzenia (braci) Sług Najświętszej Maryi Panny (przy ul. Leśnej) oraz opiekunem duchowym prowadzonych przez nie zakładów rzemieślniczo-wychowawczych św. Józefa (1936-1937). Przede wszystkim zaznaczył się jednak jako patron Chrześcijańskich Związków Zawodowych (mianowany 8 II 1936). Jego dziełem jest wybudowanie we Włocławku okazałego Domu Robotników Chrześcijańskich im. Piusa XI (przy ul. Litewskiej 14, przemianowanej następnie na ul. Leona XIII, a po wojnie na ul. Związków Zawodowych), który został uroczyście otwarty 18 VI 1939 r. Za zebrane składki kupił w 1939 r. ponad 50 ha ziemi w pod włocławskim Michelinie na założenie tam osiedla robotniczego. Plany te pokrzyżowała wojna. Po wojnie zaś zarówno Dom Robotników Chrześcijańskich, jak i zakupiona w Michelinie ziemia zostały zagarnięte przez polskie władze komunistyczne. Do propagowania i dokumentowania pracy społecznej w diecezji włocławskiej wykorzystywał też „Kronikę Diecezji Włocławskiej", której redaktorem był od 1937 r.

Należał do Stowarzyszenia Księży Charystów diecezji włocławskiej, które zajmowało się doskonaleniem formacji duchowej kapłanów, a także ubocznie działalnością społeczną; w 1937 r. został wybrany na członka zarządu tej instytucji i powierzono mu funkcję skarbnika. W 1937 r. notowany jest jako wiceprezes Chrześcijańskiej Kasy Bezprocentowej.

Początek wojny, po krótkim pobycie w Warszawie, spędził (od marca 1940) we Włocławku, mieszkając konspiracyjnie w domu sióstr „Wspólnej Pracy" i spiesząc z posługą religijną do pobliskich parafii: Chełmica, Szpetal Górny i Zaduszniki. Obawiając się stale grożącego mu aresztowania, w październiku 1940 r. opuścił Włocławek i osiadł w Łowiczu, gdzie pełnił obowiązki kapelana sióstr „Wspólnej Pracy" i pomagał w duszpasterstwie księżom kilku parafii dekanatu łowickiego.

W lutym 1945 r. powrócił do macierzystej diecezji i objął stanowisko proboszcza par. Lubraniec. Przyjął na swojej plebanii Wyższe Seminarium Duchowne, które we Włocławku nie miało wówczas odpowiednich warunków do rozpoczęcia działalności. Gdy Seminarium wróciło do Włocławka, 11 IV 1945 r. mianowany został w nim prokuratorem (dyrektorem ekonomicznym). Wyremontował gmach seminaryjny, uporządkował jego otoczenie, stopniowo zakładał centralne ogrzewanie. W l. 1945-1946 był także dyrektorem Diecezjalnej Centrali Caritas. W 1952 r. powierzono mu funkcję ojca duchownego, którą pełnił do 1956 r., uważany powszechnie za wręcz charyzmatycznego spowiednika i konferencjonistę. W tym czasie ponadto wykładał w Seminarium ascetykę i mistykę oraz teologię pastoralną.

W 1956 r. został mianowany proboszczem w Kodminku. Zaraz po usunięciu nauczania religii ze szkół wystawił salę katechetyczną. Za swoją gorliwą działalność duszpasterską był nieustannie szykanowany przez władze komunistyczne. Znękany ciągłymi przeciwnościami, zrzekł się probostwa w 1964 r. i otrzymał urlop naukowy. W 1965 r. został mianowany zastępcą proboszcza w Kole, ojcem duchownym kleru diecezjalnego oraz powierzono mu sprawę budzenia powołań kapłańskich i zakonnych w diecezji włocławskiej.

Za zasługi dla diecezji otrzymał godność kanonika honorowego kapituły kolegiackiej kaliskiej (1949).

Zmarł 12 V 1966 r. w szpitalu w Łodzi. Pochowany został na cmentarzu we Włocławku przy al. Chopina, w kwaterze kapłańskiej. Jego nazwisko figuruje na tablicy upamiętniającej zmarłych rektorów i profesorów w Seminarium włocławskim.

ADW, Akta personalne ks. S. Tywonka, b. sygn., k. nlb.; Schematyzmy... 1925-1966; Frątczak W., Diecezja włocławska, s. 101, 103, 104, 106, 305, 362; tenże, Kościół rzymskokatolicki we Włocławku w okresie Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Włocławek, t. 2, s. 243; Jaros M., Dyrektorzy ekonomiczni (prokuratorzy), [w:] 425 lat Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. Profesorowie, s. 156; Librowski S., Materiały, s. 247-248; Michalski T., Ojcowie duchowni, [w:] 425 lat Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. Profesorowie, s. 149-150; Rulka K., Z dziejów ruchu charystowskiego w Polsce i w diecezji włocławskiej, „Studia Włocł." 2006, t. 9, s. 430, 435, 437; [Rulka K.] KAZ, Od chleba do nieba, „Ład Boży" 1997, nr 4 (16 II), s. 6 (fot.); Szczeblewski S., Ks. Stanisław Tywonek, „Kron. Diec, Włocł," 1967, t. 50, s. 286-287; Werbiński I., Formacja duchowa w seminarium włocławskim w XX wieku, „Studia Włocł." 2002, t. 5, s. 347-348;- Fot. z dokumentacji KDW.

 

Kazimierz Rulka