Ks. Stanisław Mazierski

W latach 1962-1965 przebywał na stypendium naukowym w Institut Supérieur de Philosophie Katolickiego Uniwersytetu w Louvain, odbywając specjalistyczne studia pod kierunkiem profesorów: L. Raeymaekera, G. van Rieta i J. Ladričra. W 1966 r. został docentem, po pięciu latach uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1981 r. profesora zwyczajnego.

Z Włocławkiem ksiądz Mazierski związany był najpierw przez czas nauki w Gimnazjum i Liceum Ziemi Kujawskiej (6 lat) oraz w seminarium duchownym (3 lata). Po wyzwoleniu powrócił już jako ksiądz do diecezji włocławskiej, gdzie 14 III 1945 r. otrzymał nominację na administratora parafii Kruszyn pod Włocławkiem. W następnym roku został mianowany prefektem gimnazjum we Włocławku oraz kapelanem Zgromadzenia Sióstr „Wspólnej Pracy od Niepokalanej Marii". Po zakończonych studiach filozoficznych na Uniwersytecie Warszawskim został w 1952 r. mianowany wikariuszem w parafii pw. św. Jana we Włocławku. W kilka miesięcy później (1 VIII 1952) dostał nominację na profesora filozofii we włocławskim seminarium duchownym, a następnie na funkcję prefekta studiów. Jednakże 7 X 1952 r., na prośbę prymasa Stefana Wyszyńskiego, ksiądz Mazierski został „oddelegowany" do pracy naukowej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Przebywając w Lublinie, dojeżdżał jeszcze do Włocławka (1953-1954 i 1969-1970) z wykładami seminaryjnymi z filozofii przyrody i metafizyki.

Ksiądz Mazierski jako pracownik naukowy na KUL-u (40 lat pracy) przeszedł wszystkie stopnie akademickie. Najpierw jako asystent, a potem jako adjunkt przy Katedrze Metafizyki. Następnie, w 1956 r., został mianowany kontraktowym zastępcą profesora Katedry Filozofii Przyrody. W tym też czasie aktywnie uczestniczył w organizowaniu specjalizacji Filozofii Przyrody (i powołaniu odrębnej sekcji), która została wyłoniona z sekcji Filozofii Teoretycznej, W związku z reorganizacją wydziału. W 1965 r. Rada Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej KUL wybrała księdza Mazierskiego na prodziekana tegoż wydziału i kierownika Katedry Filozofii Przyrody Nieożywionej (kosmologii). W ciągu kilkunastu lat ksiądz Mazierski pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Wykładów Uniwersyteckich oraz przewodniczącego Komisji Filozofii Przyrody Towarzystwa Naukowego KUL. Był również organizatorem wielu ogólnopolskich sympozjów naukowych na KUL-u. Należał do różnych towarzystw naukowych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych: Towarzystwa Naukowego KUL, Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, Sociéte Internationale pour l'Étude de la Philosophie Médiévale, Società Internazionale Tommaso D'Aquino.

Mimo ciężkiej choroby i przejścia na emeryturę w 1985 r., nie rozstawał się z pracą naukowo-badawczą. Jako emerytowany profesor, w ramach zajęć zleconych, prowadził seminarium z filozofii przyrody (do 1991), a ostatnią recenzję wydawniczą ukończył na kilka dni przed śmiercią.

Charakteryzując dorobek naukowy ks. prof. S. Mazierskiego, trzeba podkreślić, że zasługuje on na szczególne wyróżnienie, zarówno od strony ilościowej, jak i jakościowej. Zakresowo jest bardzo obszerny i obejmuje: tradycyjną filozofię przyrody (arystotelesowsko-tomistyczną), konfrontację zasad filozofii tomistycznej z osiągnięciami nauk przyrodniczych oraz tzw. filozofię nauk przyrodniczych.

W dorobku tym, narastającym bardzo systematycznie, znajdują się pozycje bardzo poważne i liczące się w świecie nauki, jak np. Prolegomena do filozofii przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej 1969), bezpośredni owoc jego studiów lowańskich oraz wcześniejszych badań, czy Elementy kosmologii filozoficznej i przyrodniczej (Lublin 1972). Szczególnego rozgłosu nabrała ta druga, która wzbudziła zainteresowanie nie tylko w polskich środowiskach naukowych. Jest ona bowiem znaczącym wkładem również w naukę światową. Obok powyższych, warto również przypomnieć książkę Prawa przyrody. Studium metodologiczne (Lublin 1993), wydaną na miesiąc przed śmiercią autora, a określaną jako dzieło jego życia, gdyż była owocem wieloletniej pracy naukowo-dydaktycznej.

Całkowity dorobek naukowy ks. prof. S. Mazierskiego obejmuje: 5 pozycji książkowych, 39 artykułów i rozpraw (w tym 2 jako współautor) oraz 8 prac innych (są to przeważnie głoszone z różnych okazji referaty i prelekcje, a także sprawozdania). W tej ostatniej grupie trzeba szczególnie wymienić skrypt dla studentów KUL-u Filozofia przyrody (Lublin 1961), z którego korzystało wiele roczników studentów sekcji Filozofii Przyrody. Należy wspomnieć także o pracy zbiorowej pod jego redakcją, pt. Zarys filozofii przyrody ożywionej (Lublin 1980). Pod jego kierunkiem po- wstało kilkadziesiąt prac magisterskich i kilka doktorskich. Napisał również wiele recenzji w sprawach awansu naukowego młodszych pracowników naukowych. Patrząc na obszary rozległej twórczości filozoficznej księdza Mazierskiego, należy stwierdzić, że dotyczą one zasadniczo trzech płaszczyzn, na których można zlokalizować kierunki jego badań: metafilozoficznej, a ściślej metakosmologicznej (koncepcja filozofii przyrody), metanaukowej (filozofia nauk przyrodniczych) oraz przedmiotowej (podstawowe zagadnienia filozofii przyrody, czyli kosmologii filozoficznej). Pierwszy kierunek jego badań filozoficznych z zakresu teorii filozofii przyrody zawiera próbę opracowania na fundamentach filozofii tradycyjnej (arystotelesowsko-tomistycznej) koncepcji filozofii przyrody, metodologiczne wyodrębnienie jej spośród innych dyscyplin filozoficznych i nauk przyrodniczych oraz uzasadnienie jej statusu naukowego. Drugi kierunek dociekań księdza Mazierskiego dotyczy zagadnień metanaukowych. Przedmiotem jego wielorakich badań metodologicznych są bowiem nauki przyrodnicze, głównie kosmologia przyrodnicza, która wyrosła na gruncie nauk fizykalnych. Najwięcej jego prac jest poświęconych właśnie problematyce meta naukowej, w tym przede wszystkim zagadnieniom poznania fizykalnego. Na tym polu wyróżnił się on szczególnie wśród autorów neotomistycznych, kładąc zarówno w swej badawczej pracy naukowej, jak i dydaktycznej, a nawet organizacyjnej, szczególny nacisk, przy uprawianiu filozofii przyrody, na uwzględnienie wyników współczesnych nauk przyrodniczych, a przede wszystkim fizyki. Trzeci kierunek badań księdza Mazierskiego obejmuje płaszczyznę przedmiotową kosmologii filozoficznej i dotyczy wybranych zagadnień filozofii przyrody nieożywionej. Postępując zgodnie z duchem neoscholastyki typu lowańskiego, przedstawił on elementy klasycznej kosmologii filozoficznej, zwłaszcza kwestię podstawowych ciał w przyrodzie.

Obok powyższych osiągnięć ściśle naukowych ks. prof. S. Mazierskiego, trzeba wspomnieć o jego dokonaniach o charakterze naukowo-organizacyjnym. Był on bowiem jednym z głównych współtwórców sekcji Filozofii Przyrody i przez długie lata kierownikiem nowo powstałej specjalizacji. Funkcję tę pełnił niezwykle ofiarnie i twórczo. Sekcja Filozofii Przyrody była dla niego przedmiotem nieustannej troski i wysiłków organizacyjnych, szczególnie, gdy chodziło o przygotowanie odpowiednich podstaw przyrodniczych dla studiów w zakresie filozofii przyrody.

Dzięki jego inspiracji utworzono szereg pomocniczych katedr matematyczno-przyrodniczych oraz zorganizowano laboratoria chemiczne, fizyczne i biologiczne, służące nie tylko do prowadzenia ćwiczeń ze studentami, ale także do prac eksperymentalnych stałych pracowników zakładów naukowych. Warto przy okazji zaznaczyć, że ksiądz Mazierski nie tylko doceniał znaczenie nauk matematyczno-przyrodniczych dla studiów kosmologicznych, ale także sam posiadał w tym zakresie odpowiednią wiedzę.

Twórcze inicjatywy księdza Mazierskiego, inspirowane nurtem filozofowania właściwym dla neoscholastyki lowańskiej, połączone z tradycją żywej w filozoficznym środowisku KUL-u refleksji metodologicznej, ukształtowały w sposób zasadniczy podstawowe koncepcje badawcze oraz programowe całej sekcji Filozofii Przyrody, zwłaszcza w początkowych fazach jej rozwoju. Należy również podkreślić fakt, że przemyślenia badawcze księdza Mazierskiego przenikały do innych ośrodków uprawiania filozofii przyrody (chodzi tutaj szczególnie o ośrodki krakowski i warszawski), co dokonało się w znacznym stopniu przez jego znakomitych uczniów.

Twórcza i ofiarna działalność naukowo-organizacyjna księdza Mazierskiego była wielokrotnie podkreślana przez władze uniwersyteckie w postaci przyznawanych nagród i wyróżnień uczelnianych, a także doceniona przez władze diecezjalne, czego wyrazem była otrzymana w 1971 r. od biskupa włocławskiego godność kapelana papieskiego. Ksiądz Stanisław Mazierski zmarł 23 VI 1993 r. w Lublinie i tam też został pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej.