Ks. Stanisław Bartczak

Równocześnie rozpoczął studiowanie filozofii, matematyki i fizyki na katolickim uniwersytecie w Lowanium. Z powodów finansowych i zdrowotnych ukończył tylko trzeci rok. Ostatecznie osiadł we Fryburgu w Badenii, gdzie pracował w niemieckim „Caritasie" i zajmował się duszpasterstwem wśród Polaków. Dla nich wydawał i redagował czasopismo „Braterski List Żywego Różańca dla Polaków w Badenii" (maszynopis powielony), ukazujące się nieregularnie w l. 1954-1955. Prowadził szeroką akcję niesienia pomocy, zwłaszcza dla WSD diecezji włocławskiej i jego zagranicznych studentów. Na ten cel przeznaczał nie tylko pieniądze „Caritasu", ale i własną rentę obozową.

Pozostawił po sobie kilkadziesiąt artykułów i konferencji. Większość pozostała w maszynopisach lub kserokopiach. Wiele z nich miało charakter apologetyczny. S. Bartczak był początkowo związany z emigracyjnym Obozem Narodowym, dlatego Jędrzej Giertych wydał mu w swoim piśmie „Opoka" w Londynie kilka artykułów i jedną broszurę. Przez całe życie pisał swój komentarz do „Apokalipsy". Praca ta pozostała w rękopisie i z przyczyn merytorycznych nie doczekała się wydania. Ks. Bartczak zajmował się także w wolnych chwilach matematyką i astronomią. Opatentował nawet w Niemczech projekt nowego alfabetu opartego na notacji muzycznej. Był to człowiek niezwykle oczytany. Posiadał duży księgozbiór, który zapisał bibliotece Seminarium Duchownemu we Włocławku. Ok. 1700 woluminów z jego biblioteki zostało przywiezionych do Włocławka.

W uznaniu zasług dla diecezji, a zwłaszcza dla katedry włocławskiej, został mianowany 16 VII 1964 r. kanonikiem honorowym kapituły katedralnej we Włocławku i 22 X 1970 r. kapelanem papieskim. Zmarł 10 IX 1994 r. we Fryburgu. Ciało jego zostało przywiezione do ojczyzny i złożone na cmentarzu w Ślesinie.