Ks. Saturnin Czacki (Czaki)

(właściwie CZAKI)

(1875-1940), włocławianin, absolwent SD we Włocławku, radca Kurii diecezjalnej

Urodził się 29 XI 1875 r. we Włocławku. Syn Feliksa i Antoniny ze Szkodowiczów. Do VI 1892 r. ukończył cztery klasy szkoły realnej we Włocławku. Wstąpił do SD (1893), które uwieńczył święceniami kapłańskimi otrzymanymi 19 VI 1898 r. od bpa Henryka Kossowskiego, sufragana włocławskiego.

Po święceniach rozpoczął swoją posługę jako wikariusz w Działoszynie (od 6 VIII 1898), następnie był wikariuszem w Sieradzu (od 20 VI 1900). Od 31 X 1900 r. został przeniesiony do parafii św. Barbary w Częstochowie, gdzie również posługiwał jako wikariusz, pracując tam przez pięć i pół roku. Kolejne dwa lata (1906-1908) spędził jako wikariusz par. św. Zygmunta również w Częstochowie.

Od 1908 r. został administratorem par. Rędziny (najpierw dek. częstochowski, a później mstowski). Odnowił tam gruntownie kościół i pobudował murowaną plebanię. Niestety w czasie I wojny światowej świątynia została zniszczona, wobec czego po jej zakończeniu ponownie podjął remont kościoła. Oprócz działalności duszpasterskiej prowadził działalność społeczną, zakładając kasę pożyczkowo-oszczędnościową, kółko rolnicze, ochronkę dla dzieci (przedszkole) i czytelnię. 4 IX 1919 r. mianowany dziekanem mstowskim.

28 I 1921 r. mianowany proboszczem parafii Białotarsk. Jednak 10 V 1921 r. do bpa Zdzitowieckiego zwrócił się z prośbą Józef Ostrowski kolator parafii Małuszyn (wcześniej członek regencji warszawskiej), aby ks. Czackiego mianował na proboszcza do Małoszyny. Biskup przychylił się do sugestii, a 14 VI 1921 r. proszony proboszcz objął parafie Małuszyn (dek. gidelski) i posługiwał tam do roku 1925.

Na wieść o powstaniu diecezji częstochowskiej zarówno biskup, jak i sam zainteresowany, chciał pozostać w diecezji włocławskiej, wobec czego 12 XI 1925 r. mianowany został proboszczem w Lubaniu (dek. nieszawski). Parafię objął 6 XII 1925 r., instalowany przez dziekana nieszawskiego, ks. Jana Sowińskiego. Tamże posługiwał do wybuchu II wojny światowej. 26 II 1926 r. mianowany dziekanem nieszawskim.

Pracę duszpasterską w parafii łączył z działalnością społeczno-oświatową. Był członkiem powiatowej rady szkolnej, radcą Kurii diecezjalnej, delegatem biskupa w zarządzie Domu Księży Emerytów w Ciechocinku. Wchodził w skład komisji gospodarczej majątku seminaryjnego w Lubaniu i Żydowie.

Odznaczony przez biskupa włocławskiego tytułem kan. honorowego kolegiaty kaliskiej w roku 1925.

Aresztowany przez Niemców wraz z innymi księżmi powiatu aleksandrowskiego 21 X 1839 r. Z. Aleksandrowa Kuj. przewieziony do Świecka, a stąd 6 XI 1939 r. do klasztoru werbistów w Górnej Grupy. Tam internowany do połowy I 1940 r. Następnie przewieziony do Stutthoffu. Praca podczas ostrej zimy, głód, nieznośne warunki higieniczne, osłabiały jego organizm.

10 IV 1940 r. wysłany do obozu Sachsenhausen. Tam u 20 IV 1940 r. zm. na zawał serca wywołany bestialskim traktowaniem w czasie tzw. kwarantanny. Ciało spalono w miejscowym krematorium.