Ks. Piotr Franciszek Tomaszewski

W 1937 r. rozpoczął studia zaoczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. Wojna zastała go we Włocławku. We wrześniu 1939 r. wraz z harcerzami drużyny starszoharcerskiej Pogotowia Wojennego im. Jana III Sobieskiego przedarł się do Warszawy, gdzie jego podkomendni włączeni zostali do jednostek obrony stolicy, a on sam znalazł mieszkanie i opiekę w domu dziecka im. ks. Gabriela Boduena. Tam spędził wojnę, będąc kapelanem i po dyrektorce najbardziej znaną osobą. Dom ks. Boduena stał się również oparciem dla młodzieży z Włocławka i Kujaw, która zbiegła do Warszawy przed prześladowaniami ze strony okupanta. Ks. Tomaszewski pomagał jej znaleźć pracę, zalegalizować pobyt w Warszawie, umieszczał na tajnych uniwersytetach. Wielu zawdzięcza mu to, że później zostali lekarzami, adwokatami, itd.

Od początku pobytu w Warszawie ks. Tomaszewski zaangażował się nie tylko w walkę cywilną z okupantem, ale również w działalność konspiracyjną. W 1940 r. został członkiem ZWZ-AK. Jako żołnierz AK uczestniczył w wielu akcjach choć nie z bronią w ręku. To on wprowadzał młodzież Włocławka do konspiracji nie tylko w ZWZ-AK, ale i w "Szarych Szeregach" czy organizacjach konspiracyjnych obozu narodowego. Również czynnie uczestniczył w ratowaniu dzieci żydowskich, które przenoszono do domu dziecka, gdzie w sierocińcu mogły, posiadając fałszywe dokumenty, doczekać końca wojny. Brał też osobisty udział w ratowaniu dorosłych osób pochodzenia żydowskiego, organizując wyprawy do getta (brał w nich również udział osobiście) i poszukując dla uratowanych miejsca schronienia Warszawie poza nią.

Dla diecezji włocławskiej, tak bardzo doświadczonej prześladowaniami niemieckimi, zasłużył się jako "wojenny rektor" włocławskich alumnów. Po aresztowaniu większości duchowieństwa i wielu alumnów pozostali ukrywali się w domach rodzinnych. Ks. Tomaszewski wyszukiwał ich, pomagał przekraczać granicę i umieszczał w różnych seminariach w GG, pomagając finansowo, co umożliwiło im ukończenie studiów. Dzięki jego niestrudzonej działalności 37 alumnów ukończyło seminarium w czasie wojny. W czasie okupacji uzyskał też na Uniwersytecie Poznańskim Uniwersytecie Ziem Zachodnich, działającym w podziemiu w Warszawie, stopień magistra filologii polskiej. W czasie powstania został wraz z dziećmi ewakuowany do Zakopanego. Po wojnie jako żołnierz AK zgłosił się do wojska jako kapelan. Najpierw był kapelanem w Kaliszu, a następnie w twierdzy Modlin, skąd bp włocławski odwołał go w marcu 1946 r. do diecezji.

We Włocławku pozostał aż do śmierci, pełniąc szereg funkcji. Był prefektem w różnych szkołach, a jednocześnie ojcem duchownym seminarium (1946- 1952). Od 1946 r. do śmierci (1967) był profesorem w seminarium, ucząc różnych przedmiotów: pedagogiki, katechetyki i j. polskiego. W l. 1946-1956 pracował także w Sądzie Kościelnym. Nie przerywając tych obowiązków, w l. 1952-1956 był proboszczem katedry włocławskiej. Pełnił także szereg funkcji w Kurii, będąc członkiem Diecezjalnej Rady Administracyjnej (1952-1958), egzaminatorem prosynodalnym (1960- 1970), diecezjalnym Wizytatorem Domów Zakonnych w Diecezji Włocławskiej (1964-1967). W 1959 r. był dyrektorem Niższego Seminarium Duchownego we Włocławku, diecezjalnym duszpasterzem młodzieży żeńskiej, kierownikiem referatu duszpasterstwa specjalnego w diecezji. Pracował także nad doktoratem o kolędach polskich. Niestety pracy nie ukończył. Dorobek pisarski ks. Tomaszewskiego nie jest duży ilościowo, ale wartościowy. Na uwagę w nim zasługują trzy skrypty dla studentów WSD we Włocławku: „Pedagogika" (Włocławek, b. r.); „Dydaktyka" (Włocławek, b. r.); „Psychologia rozwojowa i wychowawcza" (Włocławek, b. r.). Tak jak większość jego dorobku pozostały one w maszynopisach. W sumie pozostało po nim sześć tomów maszynopisów. Wiedzę pedagogiczną łączył z praktyczną działalnością wychowawczą w niej odnosił największe sukcesy. Szczególnym rysem jego osobowości była umiejętność nawiązywania autentycznych kontaktów z młodym pokoleniem, dla którego (nie tylko wychowanków) był niekwestionowanym autorytetem i cieszył się jego dużym zaufaniem.

Gorliwa praca na licznych stanowiskach we Włocławku nie była jednak powodem jego sławy we Włocławku. Przyczyniła się do tego jeszcze szeroka działalność charytatywna wśród najuboższych, ociemniałych i głuchoniemych, których był wieloletnim duszpasterzem. Był we Włocławku powszechnie znaną postacią, dla wielu ostatnią deską ratunku. Swoją działalnością zaskarbił sobie wdzięczność wielu ludzi. Dowodem tego była wielotysięczna rzesza ludzi uczestnicząca w jego pogrzebie. W uznaniu zasług został mianowany 19 XII 1949 r. kan. honorowym kapituły kaliskiej, a 20 XI 1964 r. szambelanem Jego Świątobliwości.

Zmarł na raka płuc 17 I 1967 r. w Warszawie. Został pochowany w kwaterze kapłańskiej na cmentarzu komunalnym we Włocławku.