Ks. Piotr Kremer

Przez siedem lat (do 1914) wykładał tu teologię fundamentalną i dogmatyczną. W latach 1909-1914 był członkiem zespołu redakcyjnego "Ateneum Kapłańskiego". Jednocześnie (do 13 IX 1913) pełnił przy katedrze włocławskiej funkcję wikariusza. Ponadto, 14 II 1914 r. został mianowany cenzorem publikacji religijnych, a w kilka dni później (26 II) członkiem komisji do spraw dyscypliny kleru. Dochody na utrzymanie czerpał z etatu proboszczowskiego w Bronisławiu (6 XII 1907-2 IV 1910), a następnie w Przyrowie (od 2 IV 1910). W czasie I wojny światowej, na skutek odcięcia przez front, nie mógł wrócić do Włocławka i w związku z tym przestał pełnić funkcję profesora w Seminarium Duchownym we Włocławku i proboszcza w Przyrowie.

Od 1915 r. związał się z Akademią Duchowną w Petersburgu (rektorem tej uczelni był wtedy jego bliski kolega, ks. I. Radziszewski), gdzie 28 IX 1915 r. bp Jan Cieplak mianował go zastępcą profesora teologii fundamentalnej. Pracował tu do końca istnienia tej uczelni.

W 1918 r. przeniósł się do Lublina, gdzie 23 X 1918 r. został powołany na profesora zwyczajnego Uniwersytetu Lubelskiego (od 1928 Katolicki Uniwersytet Lubelski, KUL). Pełnił tu także funkcję kierownika katedry i sekcji teologii fundamentalnej; w latach 1918-1919 i 1929-1930 Ż funkcję dziekana, zaś w latach 1927-1929 i 1934-1935 Ż prodziekana Wydziału Teologicznego. Na KUL-u prowadził zajęcia dydaktyczne z zakresu teologii fundamentalnej, porównawczej, dogmatycznej, z zagadnień encyklopedycznych i metodologii teologii nie tylko na Wydziale Teologicznym, lecz także na Wydziale Prawa Kanonicznego i Wydziale Nauk Humanistycznych. Był członkiem założycielem Towarzystwa Naukowego KUL (od 1934) oraz przedstawicielem Uniwersytetu na Zjeździe Teologów w Welehradzie (1924).

W listopadzie 1939 r. wraz z innymi profesorami KUL został aresztowany przez Niemców, jednak później zwolniony ze względu na zły stan zdrowia.

O wartości dorobku naukowo-pisarskiego księdza Kremera decyduje nie liczba opublikowanych pozycji, lecz jakość i oryginalność proponowanych rozwiązań, wytyczających, w oparciu o założenia metodologiczne, którym poświęcał dużo uwagi, nowe kierunki badań. Całość pisarskiej spuścizny obejmuje 34 pozycje drukowane oraz rękopisy kilku prac.

Analiza badawczych osiągnięć teologicznych księdza Kremera prowadzi do ustalenia trzech kierunków jego pracy naukowo-badawczej. Pierwszy kierunek to badania metodologiczne, dotyczące zarówno teologii fundamentalnej, dogmatycznej, jak i porównawczej. W zgłębianiu prawd wiary ksiądz Kremer odszedł od metody historycznej (której jednak nie lekceważył), preferując coraz bardziej dopracowywaną i przyjmującą się właściwą dla tej nauki metodę teologiczną, opierającą się na objawionych przekazach Pisma Świętego i Tradycji oraz wskazaniach kościelnego Urzędu Nauczycielskiego. Podkreślał rolę poznania teologicznego (por. np. Teologia dogmatyczna w r. 1912, "Aten. Kapł.", 1913, t. 10, s. 263-276, 363-369), z równoczesnym uwydatnianiem poznania racjonalnego. Oddzielał teologię dogmatyczną od apologetyki; w badaniach nad objawionymi przekazami wiary opowiadał się za metodą historyczno-krytyczną. W metodzie apologetycznej akcentował także aspekt psychologiczny (zob. Próba nowej metody apologetycznej, "Aten. Kapł.", 1909, t. 6, s. 458-468).

Drugi kierunek jego badań to studia w zakresie apologetyki i teologii fundamentalnej, w której uchodzi za znawcę apologetyki 1. poł. XX w. Według M. Ruseckiego, opowiadał się za neoscholastyczną koncepcją teologii fundamentalnej prezentowanej m.in. przez A. Tanquereya i H. Dieckmanna; szeroko pojmował przedmiot teologii fundamentalnej, gdyż do klasycznego rozumienia tej dziedziny włączał zagadnienia będące na "styku wiary i nauki", co wyraził w pozostawionych rękopisach takich prac, jak: „Czy świat miał początek?", "Chrześcijaństwo warunkiem postępu" oraz w pozycji drukowanej pt. Nauka wiary (w: Przewodnik po literaturze religijnej i pokrewnych dziedzinach filozofii i nauk społecznych, wyd. 2, Poznań 1927, s. 61-159); uzasadniał historyczność osoby Jezusa Chrystusa, przeciwstawiając się w tym względzie ujęciom materialistycznym (zob. "Współczesne badania postaci Chrystusa", rkp.); w teorii uzasadnień opowiadał się za argumentami cudu i zmartwychwstania Jezusa.

Trzecim kierunkiem są badania w zakresie teologii dogmatycznej. Ich wynikiem jest poważne dzieło z zakresu mariologii pt. Wniebowzięcie Bogarodzicy w wierze i teologii współczesnej Kościoła ("Aten. Kapł.", 1913, t. 10, s. 137-149, 193-216; 1914, t. 11, s. 28-49, 328-350, 422-439), które ukazało się także w osobnej publikacji (Włocławek 1918). W analizie tego tematu odszedł od metody historycznej na rzecz teologicznej, stwierdzając wręcz: "Jeżeli Wniebowzięcie Najświętszej Dziewicy jest doktryną, jest punktem wiary, to winno być uzasadnione tą metodą, jaką się stwierdza inne punkty wiary, a zatem metodą teologiczną". Ksiądz Kremer był także doskonałym eklezjologiem, zwracającym uwagę na rzeczywistość Kościoła i jego jedność, na co zapewne miał wpływ budzący się do życia w świecie protestanckim ruch ekumeniczny, czego wyrazem było Światowe Zgromadzenie Protestanckich Towarzystw Misyjnych w Edynburgu (1910), uważane za narodziny ekumenizmu w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Świadczy także o tym nie tylko bieżące uwydatnianie poszczególnych stanowisk teologicznych w międzywyznaniowym kontekście, ale również śledzenie głośnych wówczas Zjazdów Welehradzkich, co ksiądz Kremer czynił osobiście, biorąc np. udział w takim spotkaniu w 1924 r.

Obok ściśle naukowych osiągnięć i badań w zakresie refleksji teologicznej, dotyczącej teologii systematycznej, należy wspomnieć o dokonaniach księdza Kremera w sferach naukowo-dydaktycznej i organizacyjnej. Był przecież nie tylko pierwszym kierownikiem katedry i sekcji teologii fundamentalnej na Wydziale Teologicznym KUL, ale ze względu na organizacyjne walory i zaangażowanie społeczne z dwukrotnie dziekanem i dwukrotnie prodziekanem Wydziału.

Zgromadził jako warsztat naukowy znaczny księgozbiór osobisty, który jako członek III Zakonu Karmelitów Bosych, przekazał temu Zakonowi, włącznie z rękopisami i skryptami (znajdują się obecnie w Bibliotece Prowincji Ojców Karmelitów w Czernej k. Krakowa).

Władze diecezji włocławskiej, doceniając naukowy dorobek księdza Kremera, obdarzyły go godnością kanonika honorowego kapituły kolegiackiej w Kaliszu (1919); ponadto w 1922 r. został mianowany prałatem domowym papieża Piusa XI.

Od 1940 r. nie mogąc na skutek paraliżu i choroby oczu kontynuować działalności dydaktycznej i naukowej przebywał jako rezydent u Sióstr Rodziny Maryi w Izabelinie pod Warszawą, gdzie zmarł 9 II 1951 r. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Babicach. W Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku upamiętniony został na tablicy poświęconej zmarłym rektorom i profesorom tej uczelni.