Ks. Michał Poradowski

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 2, s. 148-150.

pseud. Benedykt

(1913-2003), ksiądz, teolog, filozof, socjolog i publicysta, profesor na katolickich uniwersytetach w Chile, działacz narodowy i polonijny, antykomunista.

 

Pochodził z rodziny szlacheckiej h. Sas. Urodził się 4 IX 1913 r. w Niedźwiadach koło Kalisza, z rodziców Stanisława (1880-1959), inżyniera elektryka, właściciela majątku Niedźwiady, i Wandy Aleksandry z d. Bienieckiej (1883-1934). Początkowe wykształcenie otrzymał w domu. W latach 1923-1931 uczył się w Gimnazjum Państwowym im. T. Kościuszki w Kaliszu (typu matematyczno-przyrodniczego). Należał do Młodzieży Obozu Wielkiej Polski, działał w harcerstwie i pełnił funkcję drużynowego. Po uzyskaniu matury 4 IV 1931 r., wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego (WSD) we Włocławku, gdzie przez pięć lat studiował filozofię teologię. Prowadził tu Koło Starszych Harcerzy, powstałe w 1932 r. Święcenia kapłańskie przyjął 14 VI 1936 r. we włocławskiej bazylice katedralnej.

Z Włocławkiem ksiądz Poradowski związany był bezpośrednio jedynie przez lata nauki w WSD (1931- 1936). Zadecydowały one jednak w znacznym stopniu o dalszych kolejach jego życia. Tu bowiem był uczniem ks. Stefana Wyszyńskiego, profesora nauk społecznych we włocławskim Seminarium (były one prawdopodobnie inspiracją późniejszych badań ks. Poradowskiego nad komunizmem i jego krytyki), który zasugerował mu podjęcie obok prawniczych -studiów z socjologii i starał się później nimi odpowiednio pokierować. 

Po święceniach został skierowany na studia specjalistyczne na Wydziale Prawa Uniwersytetu War- szawskiego (UW) (1936-1941). Oprócz prawa interesował się także naukami społecznymi i politycznymi. Związał się wtedy z „Porozumieniem Antykomunistycznym", poprzez Władysława Sołtana, członka Centralnego Biura tej organizacji, w której przez pewien czas pracował w dziale gromadzenia literatury na temat walki komunizmu z religią. Podczas wyjazdów wakacyjnych poznawał zagraniczne ośrodki naukowe i problematykę społeczną oraz uczył się języków obcych we Francji (1937), w Anglii (1938), we Włoszech (1939). Wybuch wojny zastał go na czwartym roku prawa. Kontynuował studia na tajnych kompletach UW (1941-1942) i uzyskał magisterium z prawa. Jednocześnie (1936-1945) studio- wał teologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie uzyskał magisterium z teologii moralnej (1941) na podstawie pracy na temat powołania do doskonałości duchowej i podjął rozprawę doktorską, pod kierunkiem ks. prof. W. Wichra, na temat: człowiek i społeczeństwo według nauki św. Tomasza z Akwinu i współczesnych doktryn politycznych. Od 16 IX 1939 r. do czasu wysiedlenia przez Niemców 2 VI 1944 r. pełnił funkcję kapelana w domu sióstr miłosierdzia w Chylicach pod Warszawą. Działał w Narodowo-Ludowej Organizacji Wojskowej, a następnie (1942) był jednym ze współorganizatorów Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ), odpowiedzialnym za posługę duszpasterską. Jako szef Służby Duszpasterskiej Dowództwa NSZ (w stopniu kapitana) ksiądz Poradowski (pseud. Benedykt) do 1 II 1944 r. przygotowywał wykłady, kursy ideologiczne dla żołnierzy i kapelanów oraz wydawał firmowane przez NSZ czasopismo poświęcone sprawom duszpasterstwa wojskowego „Lux Mundi" (XI 1943-VII 1944).

Okres powstania warszawskiego, z powodu odcięcia od stolicy, spędził w Bernerowie. Od grudnia 1944 r. pracował w diecezji częstochowskiej. Po powrocie do diecezji włocławskiej kilkakrotnie zmieniał jako wikariusz parafie; 30 III 1945 r. został mianowany administratorem tymczasowym parafii Tłokinia koło Kalisza, gdzie pracował do 13 VIII 1945 r., a następnie został mianowany współadministratorem parafii Kruszyn z obowiązkiem opieki nad kaplicą publiczną w Michelinie koło Włocławka. Zagrożony aresztowaniem przez władze komunistyczne, za wiedzą władz diecezjalnych, jesienią 1945 r. został przerzucony na Zachód, gdzie krótko pełnił funkcję kapelana w II Korpusie Polskim (gen. W. Andersa) we Włoszech. W lutym 1946 r. przeniósł się do Francji i zamieszkał w miejscowości Orsay pod Paryżem.

Za zgodą biskupa włocławskiego Karola Radońskiego oddał się nauce. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Paryskiego (Sorbona), gdzie 31 V 1947 r. uzyskał stopień doktora, na podstawie pracy na te- mat reform rolnych w Polsce z punktu widzenia prawnego, gospodarczego, społecznego i politycznego, pisanej u prof. P. Fromonta. Jednocześnie studiował na Katolickim Uniwersytecie Paryskim (Institut Catholique de Paris) nauki społeczne, wieńcząc je w 1949 r. doktoratem nauk ekonomicznych, społecznych i ekonomicznych, na podstawie rozprawy na temat doktryny rewolucji permanentnej u blankistów i w marksizmie komunistycznym: Marksa, Engelsa, Lenina, Stalina i Trockiego, napisanej pod kierunkiem prof. H. Chambre. W latach 1948-1949 studiował nauki polityczne w Fondation Nacional des Sciences Politiques. Jako stypendysta rządu hiszpańskiego w 1953 r. odbył studia kulturoznawcze w Instytucie Balmesa w Madrycie. Zdobył znajomość kilku języków obcych, m.in.: łacińskiego, angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego, portugalskiego.

Poza granicami Polski ksiądz Poradowski zdobył sobie uznanie przede wszystkim jako naukowiec, chlubiący się posiadaniem trzech doktoratów: z teologii, prawa i socjologii. W końcu 1949 r. wyjechał do Chile, dokąd przybył 1 I 1950 r. i przez około 40 lat był profesorem na uczelniach katolickich tego kraju. Był wykładowcą socjologii i nauki społecznej Kościoła najpierw, przez dwa lata (1950-1952), na Katolickim Uniwersytecie w Santiago de Chile, a następnie związał się na stałe z Papieskim Uniwersytetem Katolickim w Valparaíso, gdzie był kierownikiem katedry socjologii; wykładał także na innych wyższych uczelniach chilijskich, m.in. na Uniwersytecie Metropolitalnym w Santiago de Chile (1986- 1990) oraz Akademii Marynarki Wojennej w Valparaíso (od 1974). (W latach rządów skrajnie lewicowego prezydenta S. Allende /1970-1973/ został usunięty z uczelni i zmuszony był pracować jako taksówkarz; w tym okresie niemal cały rok 1971 przebywał we Francji). Należał do wielu stowarzyszeń naukowych, wykazując szczególną aktywność w tych, które zajmowały się socjologią i filozofia; był wiceprezesem (od 1982) Asociación Católica Interamericana de Filosofia (ACIF) z siedzibą w São Paulo w Brazylii. Dał się też poznać jako organizator konferencji naukowych poświęconych marksizmowi, komunizmowi, leninizmowi, stalinizmowi, trockizmowi, które odbywały się w wyższych szkołach wojennych niemal wszystkich krajów Ameryki Południowej. Przez 13 lat (VII 1953-XII 1965) zajmował się redagowaniem i wydawaniem hiszpańskojęzycznego kwartalnika „Estudios sobre el comunismo" (jego celem było uświadamianie o zagrożeniach ze strony komunizmu), czytanego głównie przez kadrę oficerską krajów latynoamerykańskich.

Znajomość zagadnień związanych z komunizmem (studiom nad tym zagadnieniem poświęcił wiele czasu i niejednokrotnie wracał do niego w swoich referatach wykładach i pracach drukowanych) sprawiła, że ksiądz stał się zdecydowanym antykomunistą przestrzegającym w swoich wykładach i publikacjach przed globalnym zagrożeniem ze strony wszelkich odmian marksizmu. Obserwacja wpływu tendencji lewicowych na życie polityczne i społeczne w Ameryce Południowej oraz przenikanie ich do pewnych nurtów teologii, np. tzw. teologii wyzwolenia, odbiła się nie tylko na tematyce jego pracy naukowej, ale przerodziła się w dystans do nurtu reform w Kościele. w których dopatrywał się protestantyzacji lub marksizacji teologii katolickiej. Skrajne doświadczenia z reformą soborową w Europie Zachodniej i w Ameryce zwłaszcza w dziedzinie liturgii, znajdowały swój wyraz w jego publikacjach, naznaczonych nieufnością do zmian w Kościele po Watykańskim II. Sam do końca życia odprawiał mszę wyłącznie w tradycyjnym rycie, po łacinie.

Ksiądz Poradowski ma w swoim dorobku ponad 30 publikacji samoistnych- stycznych - naukowych i publicystycznych- w językach: polskim, hiszpańskim i portugalskim, m.in.: Sociologia de la civilización (Santiago de Chile 1950); Socjologia protestantyzmu (Rzym 1980, w jęz. hiszpańskim -Madrid 1980); Sobre la teología de la liberación (Santiago de Chile 1974); El marxismo invade la Iglesia (Valparaíso 1974); El marxismo en la teologia (Madrid 1976; Santiago de Chile 1981, 1983, 1986); Kościół od wewnątrz zagrożony (Londyn 1983, 1984, 1988; Wrocław 1994, 2001; w jęz. angielskim-Oakleaf, USA 1986); Karl Marx, su pensamiento y su revolucion (Santiago de Chile 1986); Wyzwolenie czy ujarzmienie? Marksistowska rewolucja komunistyczna (Lon- dyn 1987, 1988); Dziedzictwo rewolucji francuskiej (Warszawa 1992, Poznań 1998, Wrocław 2001); Talmud czy Biblia? (Warszawa 1993, Poznań 1998, Wrocław 2003); Problemy Drugiego Soboru Watykańskiego (Wrocław 1996). Dorobek ten dopełnia znaczna liczba artykułów, publikowanych w różnych periodykach latynoamerykańskich, a przede wszystkim w czasopismach: „Duszpasterz Polski Zagranicą" (Rzym) - ponad 40 pozycji oraz, „Verbo" 1 (Madryt) ponad 50 pozycji. W okresie stanu wojennego w Polsce antykomunistyczne publikacje księdza Poradowskiego były kilkakrotnie przedrukowywane przez wydawnictwa „podziemne", z którymi utrzymywał osobiste kontakty. W Chile ksiądz Poradowski zaznaczył się w działalności społecznej i politycznej - w latach 1951- 1955 był prezesem Zjednoczenia Polaków w Chile i współredaktorem (1950-1960) miesięcznika „Polak w Chile"; był tutaj przedstawicielem londyńskiej Rady Trzech (organu władzy wykonawczej powołanej w 1954 przez przedstawicieli większości stronnictw politycznych wychodźstwa polskiego), później Rządu RP na uchodźstwie oraz Skarbu Narodowego. We wrześniu 1965 r. przyjął obywatelstwo chilijskie. We wrześniu 1973 r. poparł przewrót wojskowy w Chile gen. A. Pinocheta i akceptował reformy gospodarcze jego rządu. Prowadził także w niewielkim zakresie pracę duszpasterską, odprawiając nabożeństwa w zakładzie prowadzonym przez siostry zakonne.

Odznaczony był Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (18 III 1992); był także kawalerem Orderu „Polonia Mater Nostra Est" (3 V 2001), członkiem honorowym Związku Żołnierzy NSZ (1996) i członkiem Rady Programowej tygodnika  „Myśl Polska". Posiadał także kilka odznaczeń chilijskich. Od biskupa włocławskiego Jana Zręby otrzymał godność kanonika honorowego kapituły kolegiaty kaliskiej (11 I 1983).

We wrześniu 1993 r. powrócił do Polski i zamieszkał we Wrocławiu. W tym czasie wydał drukiem kil ka opracowań naukowych i publicystycznych. Zmarł w szpitalu wrocławskim 16 VI 2003 r. Pochowany został 18 czerwca na cmentarzu parafialnym w Kokaninie koło Kalisza.

Ksiądz Poradowski miał troje rodzeństwa: Halinę Marię (1908-1999), Szymona Kazimierza (1909-1983), znanego działacza politycznego, Wandę Stanisławę (1912-1991), profesor zwyczajną nauk medycznych.

AKDW, Akta personalne ks. M. Poradowskiego, b. sygn., k. nlb.; Schematyzmy... 1932-2003;-A.P. [Poniński A.], K.R. [Rulka K.], Ks. Michał Poradowski, „Kron. Diec. Włocł.", 2003, t. 86, s. 401- 404; Bartyzel J., Poradowski Michał, [w:] Encyklopedia białych plam", Radom 2004, t. 14, s. 257-262; Korwin-Mikke J., Dwóch Zmarłych, "Najwyższy Czas!", 2004, R. 15, nr 26, s. IX-X; X. Michał Poradowski (1913-2003), Rojalista - Pro Patria", 2003, nr 38; Ksiądz Profesor Michał Poradowski (1913-2003), CD-Rom, Wrocław 2003, Wyd. RAV; Religia. Encyklopedia PWN, red. nauk. T. Gadacz, B. Milerski, Warszawa 2003, t. 8, pod hasłem: Poradowski Michał, s. 197; Rutkowski Z., Wierny Bogu i Polsce. Ks. prof. Michał Poradowski (1913-2003), Michael" (Kanada), 2003, R. 5, nr 22, s. 14-15; Sieradzki B., Ks. Michał Poradowski. W służbie Bogu i Ojczyźnie, „Myśl Polska" (Londyn), 2000, R. 58, nr 1, s. 17; tenże, Z wizytą u ks. prof. Michała Poradowskiego, Gazeta 204" (Kanada), 1999, z 22-24 X, s. 16-17; Urbański E.S., Ks. prof. Michał Poradowski w Chile (1949-), [w]: Sylwetki polskie w Ameryce Łacińskiej XIX-ego i XX-go wieku, Stevens Point (Wi, USA) 1988 (Artex Publ.), vol. 2, s. 80-81; Who is Who w Polsce, wyd. 2 uzup., Zug (Szwajcaria) 2003, [t.] Mad-Z, s. 3492; Wielka encyklopedia PWN, Warszawa 2004, t. 22, pod hasłem: Poradowski Michał, s. 70; Żebrowski L., Mąż niezłomny, „Nasza Polska", 2003, nr 26; tenże, Sp. ksiądz Michał Poradowski (1913-2003). służbie Bogu Ojczyźnie „,Nasz Dziennik", 2003, nr 146, s. 11;-http://michal.md4.pl/  - Informacje Rafała Werszlera (Wrocław).

 

Antoni Poniński, Kazimierz Rulka