Ks. Michał Lorentowicz

W l. 1884-1895, za rządów biskupa włocławskiego Aleksandra Kazimierza Bereśniewicza, pełnił funkcję regensa (kierownika) kancelarii biskupiej, a ciesząc się pełnym zaufaniem schorowanego biskupa, wyręczał go w wielu trudnych sprawach związanych z kierowaniem diecezją. Przez swego przyjaciela ks. Władysława Hozakowskiego, kapłana archidiecezji poznańskiej, umożliwiał bp. Bereśniewiczowi korespondencję ze Stolicą Apostolską z pominięciem oficjalnej drogi przez rządowego agenta rosyjskiego, a tym samym cenzury moskiewskiej. Niemal zawsze też jeździł z biskupem na wizytacje kanoniczne parafii oraz pisał do „Przeglądu Katolickiego" sprawozdania z tych wizytacji, a także przekazywał inne informacje z życia diecezji. Ponadto był jednocześnie w l. 1881-1895 notariuszem sądu biskupiego. W 1895 r. został mianowany sędzią surogatem (zastępcą oficjała - przewodniczącego sądu kościelnego) w konsystorzu generalnym włocławskim i funkcję tę pełnił do końca życia. Obok tego wiele czasu poświęcał na bezinteresowną opiekę duchową nad siostrami szarytkami pracującymi w szpitalu włocławskim oraz przebywającymi tam chorymi.

Jako regens kancelarii biskupiej opracował wiele okólników odnoszących się do zarządu diecezji. Prowadził też korespondencję z rządem zaborczym moskiewskim, bardzo trudną i drażliwą, gdyż chodziło o obronę praw Kościoła lub księży niesłusznie napastowanych przez urzędników moskiewskich w szczególnie trudnych czasach rządów zaciekłych rusyfikatorów: Iosifa Hurki, generał-gubernatora warszawskiego (1883-1894), oraz Aleksandra Apuchtina, kuratora warszawskiego okręgu szkolnego (1879- 1897). Ks. Lorentowicz doszedł w tej korespondencji do dużej biegłości, starając się skutecznie bronić spraw Kościoła, nie irytując jednocześnie władz zaborczych. Dla zapewnienia dostatecznego utrzymania dostał w 1884 r. probostwo w Mikołajewicach, a w roku następnym probostwo w Raciążku. W 1891 r. został mianowany proboszczem nowo utworzonej parafii św. Barbary (obecnie św. Andrzeja Apostoła i Barbary) w Częstochowie. W pełnieniu funkcji duszpasterskich zastępowali go tam wikariusze. Jednak z gorliwości kapłańskiej dojeżdżał co dwa tygodnie do Częstochowy, aby nadzorować wykonywane tam prace gospodarcze. Zmierzały one głównie do przystosowania kościoła i budynków klasztornych do potrzeb parafialnych i ciągnęły się około 12 lat (1892- 1904).

Różne obowiązki zmusiły go do opuszczenie na 13 lat (1897-1910) Włocławka. Najpierw przez trzy lata (1897-1900) pełnił funkcję asesora (delegata) diecezji włocławskiej w Kolegium Duchownym w Petersburgu, chętnie pomagając kapłanom diecezji kujawsko-kaliskiej w załatwianiu u władz zaborczych spraw parafii i kościołów. Po ustąpieniu bp. Bereśniewicza ze stanowiska ordynariusza diecezji włocławskiej z powodu postępującej choroby (1902), ks. Lorentowicz zamieszkał na stałe w parafii św. Barbary w Częstochowie, a do sprawowania obowiązków kurialnych dojeżdżał do Włocławka. Widocznie nowy (od 1902 r.) biskup włocławski Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki nie życzył sobie współpracy ks. Lorentowicza w zarządzaniu diecezją, a nawet nie widział potrzeby jego stałego przebywania we Włocławku.

Jako proboszcz parafii św. Barbary w Częstochowie (pełnił tę funkcję przez 19 lat, od 1891 do 1910 r.) przyczynił się znacznie do podniesienia stanu duchowego i materialnego parafii. Jego staraniem odkupiono paulińskie gmachy poklasztorne i ziemię, zabrane w 1868 r. przez Radę Opiekuńczą Zakładów Dobroczynności powiatu częstochowskiego. Dawny gmach nowicjatu paulińskiego przerobiono na dom mieszkalny dla księży i służby kościelnej. Postawiono nowe zabudowania gospodarcze, ogrodzenia i parkany murowane. Kościół rozszerzono przez przyłączenie korytarza za pomocą wybicia arkad w ścianie, a do ściany prezbiterium dobudowano kaplicę św. Michała Archanioła. Ołtarze oraz większość sprzętów i obrazów w kościele zostały odrestaurowane (nie zawsze fachowo) lub sprawione nowe. Wyrestaurował również kościół św. Rocha na dawnym cmentarzu grzebalnym, który powiększył przez dokupienie 6 mórg ziemi i cały ogrodził murem. Jego staraniem w 1906 r. został wzniesiony kościół pw. Pana Jezusa Konającego w Częstochówce.

W 1910 r. powrócił na stałe zamieszkanie do Włocławka, gdzie oddawał się zajęciom urzędowym oraz posłudze duszpasterskiej w katedrze włocławskiej i miejscowym szpitalu. Formalne nominacje na kolejne probostwa: najpierw w Sędzinie (1910-1911), potem w Głuchowie (1911-1917), zostały mu dane po to, aby mógł pobierać pensję rządową wypłacaną proboszczom (bez obowiązku prowadzenia tam duszpasterstwa, którym zajmowali się wikariusze), co pozwalało mu na utrzymanie, ponieważ pełnione przezeń funkcje urzędnicze nie dawały wystarczającego uposażenia.

Śladem jego udziału w przedsięwzięciach diecezjalnych jest włączenie się do grona wspierających zamysł powołania we Włocławku drukami diecezjalnej przez wykupienie w 1906 r. w tej inwestycji udziału w wysokości 100 rs.

Ks. Lorentowicz zgromadził dla swego użytku księgozbiór prywatny (domowy), z którego zachowało się przeszło 100 tomów książek w księgozbiorze biblioteki seminarium duchownego we Włocławku, głównie z zakresu duchowości kapłańskiej i praktyki duszpasterskiej, ale także z historii i literatury. Ks. Lorentowicz był zapewne bibliofilem, bo większość jego książek oprawiona jest w półskórek lub półpłótno, z wytłoczonym na grzbiecie monogramem właściciela: X.M.L. Były one oprawiane we włocławskich warsztatach introligatorskich: A.S. Epsteina (sporadycznie) lub p. Nowackiej (częściej).

Za zasługi dla diecezji włocławskiej otrzymał godności kościelne: w kapitule katedralnej włocławskiej dostał najpierw godność kanonika (I VIII 1887), a potem prałata kustosza (30 X 1912), a przez papieża Leona XIII zastał mianowany prałatem domowym (kapelanem) papieskim (5 VII 1897). Zwyczajem ów- czesnym otrzymał także rosyjskie odznaczenia państwowe: najpierw po zakończeniu urzędowania w Kolegium Duchownym w Petersburgu Order św. Anny 3 kl. (1900), a później Order św. Stanisława 2 kl. (1909). Nie zawsze spotykało się to z powszechną akceptacją duchowieństwa diecezjalnego; młodzi, bardziej patriotycznie nastawieni kapłani uważali przyjmowanie takich odznaczeń za niedopuszczalne. Zmarł 19 II 1917 r. (w wieku 63 lat) w szpitalu włocławskim, po operacji na wrzody żołądka. Został pochowany na cmentarzu włocławskim przy al. Chopina i jego nagrobek wykonany w zakładzie kamieniarskim Franciszka Gontarskiego- kwatera 50 (po prawej stronie alei głównej), grób 157-jest jedynym widocznym jego upamiętnieniem we Włocławku. Natomiast w parafii św. Andrzeja Apostoła i Barbary w Częstochowie upamiętnia go portret, malowany przez ks. Teodora Mayera (Mejera), i kielich neobarokowy ofiarowany mu jako proboszczowi w 1902 r.