Ks. Ludwik Mieczysław Zawadzki

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 8, s. 210-211.

(1886-1942), ks., proboszcz parafii w Dąbiu Kujawskim, więzień obozu w Dachau.

 

Urodził się 24 VIII 1886 r. w Warszawie (parafia św. Aleksandra) w rodzinie szlacheckiej jako syn Stanisława Zawadzkiego i Otylii, (zm. w 1907 r.) z domu Michelis. Ojciec zajmował się administracją domów. Uczył się początkowo w domu, a następnie w szkołach warszawskich, szkole miejskiej przy ul. Chmielnej, progimnazjum przy ul. Złotej i w III Gimnazjum Warszawskim przy ul. Berga 1, gdzie uczestniczył w strajku szkolnym, podczas którego domagano się nauczania w języku polskim. We IX 1905 r. wstąpił do metropolitarnego seminarium duchownego w Warszawie, gdzie uczył się przez dwa lata. Po wystąpieniu z seminarium zdał maturę i studiował na Wydziale Prawa UW. Ze względu na trudną sytuację materialną rodziny w roku 1909 podjął pracę zarobkową jako pomocnik buchaltera w fabryce Drzewiecki & Jeziorański w Warszawie przy Al. Jerozolimskich 85 (1908-1911), a od roku 1911 do 1919 prowadził biuro fabryki wyrobów bawełnianych w Ozorkowie, której właścicielem było Towarzystwo Schlosserowskiej Przędzalni Bawełny i Tkalni i od III 1915 r. sprawował w nim funkcję główne go buchaltera. Praca ta wynikała z konieczności i nie dawała mu satysfakcji oraz nie była zgodna z jego powołaniem, stąd w X 1919 r. wstąpił ponownie do Seminarium Duchownego, tym razem we Włocławku, po ukończeniu którego przyjął 10 VI 1923 r. święcenia kapłańskie. Był kapłanem diecezji włocławskiej.

Był wikariuszem w parafii św. Stanisława we Włocławku (1923-1924) i prefektem w szkole powszechnej (1923-1924), a następnie wikariuszem w Kruszynie (1924-1925) w dekanacie radomskowskim. Od XI 1925 r. pełnił funkcję prokuratora (ekonoma) Seminarium Duchownego Wyższego i Niższego we Włocławku (1925-1930) oraz administratora majątku Lubanie, co wynikało z opinii, że jest człowiekiem doświadczonym życiowo. W latach 1928-1930 był kapelanem więziennym oraz kapelanem ochotniczej straży pożarnej we Włocławku (1928-1930).

Ksiądz Ludwik Mieczysław Zawadzki w I 1930 r. objął probostwo parafii Wola Trutowo, a następnie w XI tegoż roku probostwo parafii pw. Świętej Trójcy w Dąbiu Kujawskim, gdzie pełnił misję duszpasterską przez 11 lat. Irena Kaszpar, której rodzice byli zaprzyjaźnieni z ks. Zawadzkim, wspomina go jako niezwykle lubianego kapłana, szczególnie przez dzieci.

Aresztowany został 6 X 1941, w czasie masowych aresztowań kapłanów polskich diecezji znajdujących się na terenach przyłączonych bezpośrednio do Rzeszy Niemieckiej jako tzw. Kraju Warty. Początkowo był internowany w obozie przejściowym zorganizowanym przez Niemców w pocysterskim klasztorze w Lądzie. Wraz z nim przywieziono 81 kapłanów w dniach 6-28 X 1941 r. z diecezji włocławskiej, gnieźnieńskiej, warszawskiej, poznańskiej, płockiej i częstochowskiej oraz zakonników z kilku zgromadzeń. Prawdopodobnie stamtąd wysłał list do rodziców wspomnianej Ireny Kaszpar, w którym żegnał się z nimi, spodziewając się naj gorszego.

30 X 1941 r. z dużą grupą kapłanów został zawieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego w KL Dachau. Tam nie przetrwał nawet roku, gdyż był wycieńczony niewolniczą pracą i nieustannym głodem. Niemcy więzili tam ok. 3 tys. kapłanów, w tym ok. 1 800 polskich. Księdza Ludwika Zawadzkiego zmuszano w obozie do niewolniczej pracy na tzw. Plantagach, czyli placach polowych, przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941-42, zimą przejmujące zimno, a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne" - m.in w XI 1942 r. ok. 20 kapłanów otrzymało zastrzyki z flegmony; od VII 1940 r. do V 1944 r. ok. 120 poddanych zostało eksperymentom malarycznym. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych.

Ks. Ludwik Zawadzki był więziony w obozie KL Dachau jako numer 28 413 od 30 X 1941 r. aż do swojej śmierci 3 IX 1942 r. Jego ciało zostało spalone w obozowym krematorium.

ADW, Akta ks. Zawadzkiego L. M., (1886-1942), sygn. AKD- Wt. pers. 407; Librowski S., Ofiary, s. 173-174; Spis pomordowanych Polaków w obozie koncentracyjnym Dachau, opr. ks. Edmund Chart, Frankfurt, n/M. 1946, s. 283, poz. 6944; Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945, w: Sacrum Poloniae Millenium. Rozprawy Szkice. Materiały historyczne, t. 11, Rzym 1965, s. 435; Domagała J., Ci, którzy przeszli przez Dachau (Duchowni w Dachau), Warszawa 1957, s. 253; Kron. Diec. Włoch." 1946, r. 42, nr 2, luty, s. 87-88; Kubiak W., Oni tworzyli historię Lubrańca, Włocławek 2005, s. 158-159. http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMS/POLISHRELI- GIOUSmartyr3129.htm

 

Władysław Kubiak