Ks. Leon Dębowski

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 6, s. 22-24.

(1915-1991), ksiądz, wychowanek, rektor, ojciec duchowny i profesor Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku.

 

Urodził się 29 VII 1915 r. w Redczu Krukowym na Kujawach jako syn Jana i Wiktorii ze Sławińskich. Szkołę podstawową ukończył w Dąbiu Kujawskim. W l. 1932-1937 uczęszczał do Gimnazjum im. Piusa X we Włocławku, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1937 r. wstąpił do tutejszego Wyższego Seminarium Duchownego i do wybuchu II wojny światowej ukończył studia filozoficzne (kurs II). W czasie wojny wyjechał do GG i kontynuował studia teologiczne najpierw w seminarium księży pallotynów w Ołtarzewie (1940-1941), następnie u jezuitów w Warszawie (1941-1942), a ukończył je w seminarium w Sandomierzu, gdzie też 7 V 1944 r. został wyświęcony na kapłana przez bp. Jana Lorka.

W I. 1950-1954 odbył specjalistyczne studia na Wydziale Teologicznym UW i uzyskał stopień magistra teologii w zakresie apologetyki. Posiadł dość dobrą znajomość j. łacińskiego.

Po święceniach przebywał na plebanii w Kałuszynie w archidiecezji warszawskiej i tam posługiwał jako duszpasterz (14 V 1944-28 III 1948). Po zakończeniu wojny wrócił do diecezji i rozpoczął pracę duszpasterską, ukierunkowaną głównie na nauczanie religii młodzieży. Pełnił funkcję wikariusza w Kole (6 IV- 10 XII 1945), a następnie w parafii Wniebowzięcia NMP w Kaliszu (10 XII 1945-31 VIII 1947). 

Z kolei był prefektem w Lipnie (1 IX 1947-31 VII 1948). w Liceum im. T. Kościuszki w Kaliszu (1 VIII 1948- 31 VII 1950), wikariuszem parafii w Zduńskiej Woli oraz prefektem tamtejszego gimnazjum (1 VIII 1950- 31 VIII 1956). W Kaliszu pełnił także funkcję kapelana Sióstr Wspólnej Pracy (w domu przy ul. Asnyka). Zyskał spore doświadczenie w katechizacji młodzieży oraz uznanie jako prefekt rozumiejący problemy młodych ludzi.

Do Włocławka przybył w 1956 r. i przez 18 lat pełnił tu różne funkcje, przede wszystkim w Wyższym Seminarium Duchownym. Jako doświadczonemu i cenionemu prefektowi biskup włocławski Antoni Pawłowski powierzył najpierw w WSD funkcję ojca duchownego, którą pełnił przez dziewięć lat (1 IX 1956-20 VI 1965), zyskując sobie zaufanie i autentyczny szacunek kleryków z racji bardzo spokojnego, rzeczowego podchodzenia do kształtowania ich duchowości. Alumni w pełni akceptowali ten sposób formacji kapłańskiej i chętnie korzystali z jego kierownictwa duchowego. Zapisał się w dziejach seminarium włocławskiego jako bardzo zasłużony w tej dziedzinie.

W 1965 r. (20 VI) został mianowany rektorem seminarium włocławskiego i pełnił tę funkcję przez dziewięć lat (do 1 VII 1974). Jego rektorstwo wiązało się z wprowadzaniem w życie seminarium postanowień Soboru Watykańskiego II, przede wszystkim z koniecznością uwzględnienia treści dokumentów soborowych w nauczaniu seminaryjnym, głównie przedmiotów teologicznych. Dużo mniejsze znaczenie dla działalności seminarium miały postanowienia synodu włocławskiego z 1967 r. Spełnianie funkcji rektorskich bardzo utrudniały w tym czasie próby ingerencji władz komunistycznych w życie i działalność seminarium, szczególnie przymusowy pobór alumnów do służby wojskowej.

Za czasów jego rektorstwa seminarium w 1966 r. włączyło się bardzo aktywnie we włocławskie kościelne obchody milenium chrztu Polski, a w 1969 r. obchodziło bardzo uroczyście 400. rocznicę swego założenia. Przygotowano okazałą wystawę obrazującą dzieje tej instytucji. Przeprowadzono też gruntowną restaurację kościółka seminaryjnego św. Witalisa (1971-1972).

Ostatnie lata rektorstwa były dla ks. Dębowskiego szczególnie uciążliwe. Jego autorytet jako rektora ciągle się zmniejszał z powodu bezkrytycznego ulegania innym osobom. Nie potrafił przezwyciężyć konfliktu, jaki wytworzył się między nim a gronem profesorskim. Został też wciągnięty w spór z redaktorem „Ateneum Kapłańskiego", bp. Kazimierzem Majdańskim, dążącym do całkowitego uniezależnia się od seminarium duchownego, chociaż było ono formalnie wydawcą tego czasopisma. Dlatego 21 V 1974 r. złożył, wymuszoną przez zaistniałą sytuację, rezygnację z pełnionych funkcji, co było dla niego ogromnym przeżyciem, ponieważ nie widział się w pracy poza seminarium duchownym (zresztą rzeczywiście nie miał specjalnych predyspozycji do pracy duszpasterskiej) i sądził, że pozostanie w nim do końca życia.

W seminarium włocławskim prowadził też wykłady z teologii: najpierw jako ojciec duchowny z ascetyki i mistyki (teologii duchowości), a potem- jako rektor z teologii dogmatycznej. W wykładach z teologii dogmatycznej opierał się na skrypcie opracowanym przez swojego poprzednika na rektorstwie i profesurze ks. Leona Andrzejewskiego, z konieczności uzupełniając go przynajmniej o podstawowe wątki nauki dogmatycznej Soboru Watykańskiego II. Zastępczo nauczał także j. łacińskiego. Nie zajmował się pracą naukową i nie pozostawił żadnego dorobku drukowanego w tej dziedzinie.

Po odejściu z Włocławka przeszedł do pracy duszpasterskiej. Najpierw kierował parafią Błaszki (1 VII 1974-16 VI 1981), następnie nowo erygowaną przy kościele sióstr nazaretanek parafią Świętej Rodziny w Kaliszu (od 16 VI 1981, do 13 IX 1981 formalnie jako wikariusz parafii św. Mikołaja). Mimo braku doświadczenia w tego rodzaju działalności, podjął trud zorganizowania życia religijnego w nowo powstałej parafii oraz wybudował w stanie surowym plebanię. Z powodu postępującej choroby 30 VI 1990 r. złożył rezygnację z probostwa i przeszedł na emeryturę, pozostając nadal w parafii jako rezydent.

Był też członkiem kurialnej Rady Nadzorczej (1974-1991), wieloletnim egzaminatorem prosynodalnym i synodalnym, członkiem, a następnie wiceprzewodniczącym komisji ds. wychowania w seminarium duchownym (1980-1991), wizytatorem zgromadzeń zakonnych żeńskich (mian. 1982). Pełnił funkcję dziekana błaszkowskiego (1974-1981), a także dekanalnego ojca duchownego oraz ojca duchownego rejonu kalisko-sieradzkiego (mian. 1988).

Przez władze kościelne obdarzony został najpierw godnością kanonika gremialnego włocławskiej kapituły katedralnej (20 X 1965), a później także kapelana (10 X 1974) i prałata (15 XI 1980) papieskiego.

Zmarł po długotrwałej chorobie 21 VIII 1991 r. (w wieku 76 lat) w Kaliszu i został pochowany na tamtejszym cmentarzu komunalnym. Jego nazwisko figuruje na tablicy upamiętniającej zmarłych rektorów i profesorów w seminarium włocławskim.

AKD, Akta personalne ks. L. Dębowskiego, b. sygn, k. nlb.;-Schematyzmy diecezji włocławskiej 1938-1991;-Frątczak W., Ks. Leon Dębowski, „Kron. Diec. Włocł.", 1991, r. 74, s. 425-426, Hanc W., Nauczanie teologii dogmatycznej we włocławskim seminarium duchownym po II wojnie światowej, „Studia Włocł.", 2007, t. 10, s. 380-381; Kubiak W., Oni tworzyli historię Lubrańca, Włocławek 2005, s. 45-46; Librowski S., Materiały, s. 289, Michalski T., Ojcowie duchowni, [w:] 425 lat Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. Profesorowie, s. 150-151; Rulka K., Rektorzy, wicerektorzy, prefekci..., [w:] 425 lat Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. Profesorowie, s. 139-140, Szortyka G. Jeszcze raz..., „Życie Lubrańca", 2000, r. 6, nr 8, s. 6; Werbiński M., Formacja duchowa w seminarium włocławskim w XX wieku, „Studia Włocł.", 2002, t. 5, s. 348-349.

 

Kazimierz Rulka