Ks. Konstanty Waberski

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 6, s. 159-161.

(1845-1907), ksiądz, wychowanek, a potem profesor Seminarium Duchownego we Włocławku, członek kapituły katedralnej.

 

Urodził się 29 III 1845 r. w miejscowości Tumidaj, w parafii Janiszew k. Turku (brak potwierdzenia w dokumentach). Do szkoły podstawowej uczęszczał w podkaliskim Stawiszynie, a w Trzemesznie w l. 1857-1863 ukończył sześć klas gimnazjum filologicznego. Jako osiemnastoletni młodzieniec, w 1863 r. wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku. W dwa lata później został skierowany na studia do ówczesnej Akademii Duchownej w Warszawie. W 1867, po zamknięciu tej uczelni, kontynuował studia w Akademii Duchownej w Petersburgu. Ukończył ją w lipcu 1869 r. ze stopniem magistra teologii. W trakcie studiów w Petersburgu, 21 VII 1868 r., otrzymał tamże święcenia kapłańskie od bp. Maksymiliana Staniewskiego, administratora archidiecezji mohylewskiej.

Po ukończeniu studiów przez ponad rok (10 VII 1869-9 XI 1870) pracował jako wikariusz w parafii Wieluń (k. Zduńskiej Woli). Stamtąd 9 XI 1870 r. został powołany do pracy we włocławskim seminarium duchownym, gdzie „wykazując światły umysł i gruntowne wykształcenie, znajomość świata, ludzi, nauk i języków"-wykładał kolejno prawie wszystkie przedmioty. W tym jedenastoletnim okresie (9 XI 1870-21 V 1881) spełniał tam, nieraz jednocześnie, różne funkcje. Obok wykładów w seminarium zajmował się od 1873 r. stroną administracyjną uczelni jako tzw. prokurator, a ponadto w l. 1873-1881 był obrońca węzła małżeńskiego w konsystorzu generalnym włocławskim i nominalnym proboszczem parafii Radziejów (mian. 7 XI 1873 r.).

Również i następny okres dość odmienny od dotychczasowego, gdy chodzi o zakres zajęć - był czasem łączenia różnych funkcji. Po przeniesieniu 21 V 1881 r. do Piotrkowa Kujawskiego, podjął tam pracę jako etatowy nauczyciel religii w gimnazjum męskim (1881-1885), a następnie w miejscowej szkole handlowej (11 V 1885-1887). Oprócz tego był nominalnym proboszczem parafii Mikołajewice (5 V 1882- 1884), a potem parafii Milejów (7 IV 1884-1886). Równocześnie, od 6 V 1884 r. pełnił funkcję asesora konsystorza piotrkowskiego, a w ostatnim roku pracy na ziemi piotrkowskiej, od 1885 r. obowiązki sędziego surogata w tymże konsystorzu. Od 2 X 1886 do września 1901 r. był proboszczem parafii Kowal, chociaż faktycznie przeniósł się do Kowala w październiku 1887 r. I znów, równolegle do swojej podstawowej funkcji, podjął się w tym okresie szczególnego zajęcia - oto z ramienia biskupa diecezjalnego (był nim wtedy Aleksander Bereśniewicz), od 1887 r. kierował, razem z ks. Stanisławem Chodyńskim, restauracją i przebudową katedry włocławskiej (pod jego bezpośrednim kierunkiem zostały wykonane roboty murarskie, rzeźbiarskie i malarskie). Ostatnią jego oficjalną funkcją, od 25 IX 1901 r., było probostwo w parafii św. Zygmunta w Częstochowie. Ale i to łączyło się z dodatkowym, a być może, pierwszorzędnym zajęciem-budową kościoła Świętej Rodziny który od utworzenia diecezji częstochowskiej w 1925 r. pełni funkcję katedry.

Chociaż ukończył specjalistyczne studia teologiczne, to najpełniej wyrażał się w kościelnych dziedzinach praktycznych. Dbał o porządek w podległych mu świątyniach. W Kowalu w 1893 r. rozbudował kościół przez przebudowanie dwóch naw i południowej zakrystii, przebudował sklepienie w prezbiterium, położył w kościele posadzkę i rozbudował chór; w l. 1900-1901 kościół został pomalowany wewnątrz, zakupił stacje drogi krzyżowej. Zbudował tam także istniejącą do dziś plebanię. Z powierzonego mu dzieła budowy kościoła Świętej Rodziny starł się wywiązać tak dokładnie, że wszelkie wolne chwile spędzał na murach, a jego uwadze nie uszły żadne niedokładności.

Drugą jego pasją była sztuka sakralna i muzyka kościelna. W 1881 r.. według jego rysunku powstał ołtarz we włocławskiej kaplicy katedralnej św. Marcina i-już co prawda nieistniejący ołtarz w kościele seminaryjnym św. Witalisa. Jeszcze wcześniej. w 1875 r. przy okazji renowacji katedralnego tron biskupiego, rozpoznał w ozdabiającej go stule dzieło z ok. XIII w. W 1886 r. wydał Cancionale Ecclesiasti cum. Należał do sekcji muzyki kościelnej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, był entuzjasta i propagatorem śpiewu gregoriańskiego. W Kowalu z jego inspiracji wikariusz ks. Antoni Zagrzejewski zorganizował chór kościelny, który z czasem osiągnął znaczną renomę w diecezji włocławskiej. Pod jego nominalną redakcją (faktycznym redaktorem był ks. Marian Nassalski) w kwietniu 1898 r. we Włocławku wyszedł pierwszy numer miesięcznika „Homiletyka".

Jego dokonania zostały podkreślone kolejnymi wyróżnieniami kościelnymi. W lutym 1884 r., kiedy jeszcze był prefektem, został mianowany kanonikiem honorowym kapituły kolegiaty kaliskiej. W kwietniu 1890 r. został kanonikiem kapituły katedralnej, w pięć lat później jej prałatem kustoszem, a w 1906 r. prałatem scholastykiem. W dniu 6 III 1897 r. papież Leon XIII mianował go szambelanem papieskim. Za zasługi w działalności pedagogicznej został odznaczony Krzyżem Zasługi (5 IV 1885).

Zmarł 8 V 1907 r. i pochowany został na cmentarzu parafialnym w Częstochowie. Jego pogrzeb stal się wielką manifestacją pamięci i wdzięczności ze strony wszystkich warstw społecznych, a nawet-co było w tamtych czasach rzadko spotykane- hołd publiczny oddali przedstawiciele innych wyznań. Jego nazwisko figuruje na tablicy upamiętniającej zmarłych rektorów i profesorów w seminarium włocławskim, a w kościele w Kowalu znajduje się tablica pamiątkowa ku jego czci z 1907 r.

Schematyzmy diecezji włocławskiej 1864-1907, -Chodyński S, Seminarium włocławskie, Włocławek 1905, s. 94-95, Giergielewicz J., Waberski Konstanty, [w:] Kazimierz Wielki oraz niepospolici z Kowala i okolic, Włocławek - Kowal 2006, s. 244-245 (fot.) Pleszczyński A., Dzieje Akademii Duchownej Rzymsko-Katolickiej w Warszawie, Warszawa 1907, s. 224-225 (fot.); S.p. ks. prałat Konstanty Waberski, Prz. Katol.", 1907, r. 45, s. 332-335 (fot.); Sp.. ks. Konstanty Waberski, „Kron. Diec. Kuj. Kal.", 1907, t. 1, s. 194- 197; Wlaźlak W., Organizacja i działalność konsystorza foralnego piotrkowskiego w latach 1819-1918, Częstochowa 2004, s. 96- 98; [Wspomnienie pośmiertne i opis pogrzebu], Gazeta Kaliska", 1907, nr 109, s. 2; nr 113, s. 2.

 

Antoni Poniński