Ks. Edward Kopczyński

(1874-1930), ks., wychowanek seminarium duchownego we Włocławku, dyrektor Drukarni Diecezjalnej i Księgarni Powszechnej, red. czasopism włocławskich.

Urodził się 24 VIII 1874 r. w Moszczenicy, k. Piotrkowa Trybunalskiego, jako syn Pawła i Karoliny z d. Urban. Początkowo uczył się w Grójcu, wykształcenie średnie zdobył w Częstochowie, a przez dwa lata prywatnie uczył się języków niemieckiego i francuskiego. Pięcioletnie studia filozoficzno-teologiczne odbył w latach 1892-1897 w seminarium duchownym we Włocławku. Święcenia kapłańskie otrzymał w katedrze włocławskiej 19 IX 1897 r.

Po święceniach kapłańskich został formalnie mianowany wikariuszem w parafii Mikołajewice, ale faktycznie zamieszkiwał i pracował w Rzgowie k. Łodzi (XI 1897-III 1898). Następnie pracował jako wikariusz w parafiach: Goszczanów (IV-VIII 1898), Kraszewice (VIII 1898-XI 1899), Cieszęcin (XI 1899-III 1900), Konin (III-VI 1900). W parafiach, którymi kierował jako administrator: Chocz (VI 1900-XI 1902), Ostrowąż (1902-1907), Koźminek (VIII/IX 1907-IX 1918), dał się poznać jako działacz społeczny oraz rzutki i nadzwyczaj skuteczny organizator imponujących przedsięwzięć gospodarczych. Pisywał też czasem reportaże, np. w 1900 r. do „Gazety Kaliskiej".

Pewnie dlatego w VIII 1916 r., pozostając formalnie proboszczem w Koźminku, został mianowany dyrektorem Drukarni Diecezjalnej i Księgarni Powszechnej (nazywanych także Zakładami Diecezjalnymi), które doprowadzone do rozkwitu przez ks. Jana Stanisława Żaka po wywiezieniu go przez Niemców w sierpniu 1915 r. do obozu jenieckiego, zaczęły podupadać. Ks. Józefowi Kruszyńskiemu, który przejął po ks. Żaku fotel dyrektora, widocznie funkcja ta nie odpowiadała, bowiem już po kilku miesiącach na własną prośbę został z niej zwolniony. Następny dyrektor, ks. Włodzimierz Jakowski, wytrwał na stanowisku też tylko kilka pierwszych miesięcy 1916 r. W takich okolicznościach czteroletnia kadencja ks. Edwarda Kopczyńskiego (1916- 1920) świadczy zapewne o jego predyspozycjach do działalności w tej dziedzinie.

Utrzymanie drukarni na właściwym poziomie było m.in. wynikiem powierzenia przez ks. Kopczyńskiego w 1916 r. kierownictwa technicznego drukarni Wacławowi Tomaszewskiemu, znanemu drukarzowi włocławskiemu, który próbował też z niezłym rezultatem graficznego opracowywania druków. Dyrektor Kopczyński doceniał widocznie jego wiedzę i talent, skoro wychodzące wtedy druki sygnowano: „Drukarnia Diecezjalna pod zarządem W. Tomaszewskiego" (w żadnym innym przypadku nie uwidaczniano ani dyrektora, ani kierownika zakładów).

W tym czasie drukarnia przede wszystkim zajmowała się drukowaniem czasopism i druków akcydensowych. Samoistnych druków zwartych wykonywano niewiele, przeciętnie 12 pozycji rocznie, w większości niewielkich broszur. Poważniejsze publikacje, jakie wydrukowano w tym czasie, to: A. Szymańskiego Zagadnienie społeczne (Włocławek 1916), C. Meynckensa Praktyczny przewodnik dla osób dążących do doskonałości i kierowników duchownych (Włocławek 1916). J. Kruszyńskiego Historia święta Nowego Testamentu do użytku szkolnego oraz Historia święta Starego Testamentu do użytku szkolnego (Włocławek 1917, 1920), A. Borowskiego Sakramentologia w świetle nowego prawa kościelnego (Włocławek 1918), P. Czapli Ogólne zasady duszpasterstwa (Włocławek 1919).

Ks. Kopczyński jako dyrektor Zakładów Diecezjalnych musiał borykać się z różnymi trudnościami, m.in. ze strajkami drukarzy. W 1919 r. pracownicy drukarni strajkowali wraz ze wszystkimi robotnikami drukarskimi Włocławka przez miesiąc (od połowy października do połowy listopada). Wynikiem tego był m.in. upadek tygodnika diecezji włocławskiej wydawanego przez Księgarnię Powszechną „Głosu Wiary". Z powodów finansowych upadły też inne czasopisma drukowane przez Drukarnię Diecezjalną, m.in. w 1918 r. „Ateneum Kapłańskie", czasopismo teologiczne wydawane od dziewięciu lat przez Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku.

Odnotowano jednak wtedy także pewne osiągnięcia. Drukarnia Diecezjalna w 1917 r. zaczęła drukować „Głos Franciszka Serafickiego", a w 1918 r. czasopismo alumnów seminarium włocławskiego „Przedświt", który wkrótce stał się ogólnopolskim organem seminariów polskich. Sporym sukcesem było rozpoczęcie wydawania gazety codziennej „Słowo Polskie" 1 III 1918 r., które po listopadzie tr. musiało zmienić nazwę na „Słowo Kujawskie" (utrzymało się do 1929 r.). Księgarnia Powszechna wydawała „Gazetę Niedzielną" (1916-1919), co prawda niestojącą na odpowiednim poziomie, drukowaną w nakładzie ok. 4,5 tys. egzemplarzy, a rozprowadzaną w ok. 4 tys. egz.

Ks. Kopczyński figuruje jako redaktor w „Gazecie Niedzielnej" oraz w Słowie Kujawskim", ale była to zapewne funkcja tzw. redaktora odpowiedzialnego, a nie redaktora merytorycznego. W „Słowie Kujawskim" w tym czasie kierownikiem literackim, czyli faktycznym redaktorem, był znany pisarz i publicysta Antoni Skrzynecki („Werytus").

Jeszcze w czasie kadencji dyrektora Zakładów Diecezjalnych ks. Kopczyński otrzymał parafię Krzywosądz (25 IX 1918-1925). 4 III 1925 r. został proboszczem i dziekanem w Łasku. Po kilku miesiącach, w wyniku nowego podziału diecezji, znalazł się w diecezji łódzkiej. Jako zasłużony kapłan został odznaczony godnością kanonika honorowego kapituły katedralnej w Łodzi (21 XII 1927). Zmarł 28 VII 1930 r. w sanatorium w Poznaniu i został pochowany na cmentarzu w Łasku.