Ks. Antoni Warmuz

Po wyzwoleniu obozu w Dachau (29 IV 1945) A. Warmuz, wraz z włocławską grupą klerycką i rektorem ks. Franciszkiem Korszyńskim, udał się do Paryża. Tam 29 VII 1945 r. otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa włocławskiego Karola Radońskiego. Na życzenie bpa Radońskiego ks. Warmuz podjął studia filozoficzne w Instytucie Katolickim w Paryżu, pełniąc jednocześnie funkcję kapelana sióstr szarytek (2 XI 1945-12 XII 1949). To właśnie tutaj w Paryżu ks. Warmuz spotkał się z myślą neotomistyczną reprezentowaną (w różnych odmianach) przez tak znakomitych znawców filozofii św. Tomasza z Akwinu, jak: Réginald Garrigou-Lagrange, Emile Peillaube, Antonin-Dalmace Sertillanges, Rolland Gosselin, Roger Verneaux, Régis Jolivet, Jacques Maritain, Etienne Gilson (dwaj ostatni to twórcy tzw. egzystencjalnej wersji tomizmu). Niektórzy z wymienionych to w większości wychowankowie, czy nawet w pewnych okresach profesorowie Instytutu Katolickiego w Paryżu. Tutaj ks. Warmuz uzyskał licencjat i przygotował pracę doktorską na temat: „Le messianisme polonais dans l'appréciation du thomisme", której niestety nie zdążył dokończyć i obronić, gdyż bp K. Ra- doński wezwał go do powrotu, ponieważ był potrzebny do pracy dydaktycznej w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku.

Po powrocie do Polski (14 XII 1949) ks. A. Warmuz objął stanowisko profesora przedmiotów filozoficznych (20 I 1950). Pozostał tutaj do I IX 1957 r., wykładając na różnych kursach następujące dyscypliny filozoficzne: psychologia, wstęp do filozofii, ontologia, kosmologia, etyka, teodycea, epistemologia, anatomia z biologią, proseminarium z filozofii, metoda pracy naukowej (w sumie około dziesięciu godzin wykładów tygodniowo).

Rozpoczął się w ten sposób okres włocławski w życiu ks. A. Warmuza, który trwał (oprócz pobytu jako ucznia w Liceum im. Piusa X w l. 1930-1934, a później kleryka w seminarium duchownym w l. 1934-1939) prawie siedem lat. W tym czasie, oprócz zajęć dydaktycznych w seminarium, ks. Warmuz pełnił różne posługi kapłańskie: był ojcem duchownym w seminarium, kapelanem szpitala we Włocławku, kapelanem sióstr urszulanek, spowiednikiem wielu żeńskich zgromadzeń zakonnych.

Ks. Antoni Warmuz jako profesor filozofii we włocławskim seminarium nie pozostawił po sobie publikacji stricte naukowych, które by określały jego poglądy filozoficzne. Można jednak w oparciu o pozostawione przez niego pomoce do wykładów (skrypty i notatki) zorientować się co do formacji a następnie filozoficznej, którą otrzymał, najpierw jako kleryk we włocławskim seminarium duchownym, a w czasie studiów w Instytucie Katolickim w Paryżu.

Akceptowanym i propagowanym przez ks. Warmuza głównym nurtem filozoficznym był niewątpliwie neotomizm, wyniesiony ze studiów paryskich, stanowiący fundament ówczesnej filozofii neoscholastycznej, powszechnie wykładanej wówczas w za kładach teologicznych, a szczególnie w seminariach duchownych. W wykładach nie opierał się na dawnych podręcznikach, jakich używano jeszcze w wielu polskich seminariach duchownych, lecz opracował własne skrypty, dokonując wyboru i tłumaczenia naj nowszych wówczas podręczników znakomitych francuskich tomistów oraz przedstawicieli filozoficznej Szkoły Lowańskiej. Na podstawie wielotomowego dzieła Régis Joliveta Traité de philosophie (Lyon - Paris 1947) przygotował skrypt do psychologii, a na podstawie pracy Fernanda van Steenberghena Epistemologie (Louvain 1947) przygotował skrypt do teorii poznania. Ponadto opracował skrypty do ta kich dyscyplin filozoficznych, jak: etyka (ogólna i szczegółowa), kosmologia, wstęp do filozofii, ontologia, metodologia pracy naukowej (większość z nich zachowała się jedynie we fragmentach w Bibliotece Seminarium Duchownego we Włocławku).

Już w czasie studiów w Paryżu zgromadził księgozbiór osobisty, który miał być wykorzystany później jako warsztat pracy naukowej (której jednak z powodu nadmiaru zajęć nie mógł podjąć), a posłużył mu głównie w jego działalności dydaktycznej. Liczył prze szło tysiąc woluminów i zawierał dzieła głównie z za kresu filozofii, w większości w języku francuskim. Został przekazany w testamencie seminarium włocławskiemu i w zasadniczej części włączony do księgozbioru biblioteki seminaryjnej.

Przez cały czas ks. Warmuz tęsknił jednak za pracą duszpasterską na parafii. Respektując jego pragnienie, biskup włocławski Antoni Pawłowski mianował go 14 II 1956 r. administratorem parafii Grabkowo, skąd jeszcze przez rok dojeżdżał do seminarium z wykładami. Dnia 6 V 1959 r. został administratorem parafii Ciążeń, potem (od 27 V 1961) był administratorem parafii Gosławice. Po czterech latach (od 3 VIII 1965) został administratorem, a później proboszczem w Zadusznikach. Dnia 15 VII 1969 r. został proboszczem w parafii Kościelna Wieś Kaliska. Była to jego ostatnia placówka duszpasterska. Bowiem 25 I 1975 mając zaledwie 61 lat, ze względu na bardzo zły stan zdrowia (między innymi skutki pobytu w obozie koncentracyjnym w Dachau) odszedł najpierw na urlop zdrowotny, a potem na zasłużoną emeryturę. Powrócił w rodzinne strony i zamieszkał w Wieluniu. W pracy duszpasterskiej wyróżniał się szczególnie troską o dobro duchowe swych parafian, był nadzwyczaj wrażliwy na ich sytuację materialną, zyskał sobie opinię charyzmatycznego spowiednika.

Tę niezwykle ofiarną, pełną poświęceń posługę ks. Warmuza zarówno jako profesora seminarium, jak i duszpasterza doceniali kolejni biskupi włocławscy, a jakimś wyrazem tego jest przyznane mu przez bpa Jana Zarębę prawo używania rokiety i mantoletu (16 XI 1974).

Ks. Antoni Warmuz zmarł 31 I 1981 r. i 3 II został pochowany na cmentarzu w Wieluniu. We Włocławku jego nazwisko widnieje na jednej z tablic upamiętniających zmarłych rektorów i profesorów seminarium duchownego.