ks. Andrzej z Niesułkowa

ANDRZEJ Z NIESUŁKOWA (?-1569), ksiądz, introligator.

Data jego urodzenia jest nieznana. Na podstawie noszonego przydomku należy domniemywać, iż pochodził z Niesułkowa, wsi leżącej pomiędzy Strykowem a Brzezinami (ob. gm. Stryków k. Łodzi), należącej wówczas do dóbr kościelnych biskupów kujawskich (Niesułków wraz z Łodzią tworzył tzw. klucz niesułkowski). Od XVI w. był w Niesułkowie dwór biskupi, w którym zatrzymywali się lustratorzy i gościli biskupi kujawscy. Przybycie Andrzeja z Niesułkowa do Włocławka może wiązać się z wydanym w 1543 r. brewiarzem włocławskim (Kraków, H. Wietor), którego cały nakład wyszedł w luźnych arkuszach. Wiadomo, że po śmierci Floriana z Gniewkowa, przełożonego skryptorium działającego przy włocławskiej szkole katedralnej, Andrzej z Niesułkowa przejął po nim 139 egz. tegoż brewiarza, które miał zapewne oprawiać (w 1544, 100 egz. oprawiono w Toruniu) i sprzedawać duchowieństwu diecezji. Okoliczności te tłumaczą jego przybycie do Włocławka, gdyż wygodniej i taniej było mieć introligatora na miejscu.

Po raz pierwszy Andrzej z Niesułkowa pojawia się w aktach wikariuszy katedry włocławskiej w 1549 r., w związku ze staraniami o kupno domu przy ul. Cygany (Cyganka). Akta z 28 XI tr. wymieniają go jako "honorabilis dominus Andreas de Niesułkow, introligator librorum, substitutus mansionarii ecclesiae cath. wlad". Introligator Andrzej był księdzem, choć dano mu tytuł "honorabilis", a nie "venerabilis", który mu przysługiwał. Dom otrzymał 9 XII tr., za 12 grzywien i 48 gr, z czynszem rocznym 4 gr dla kolegium wikariuszy i 2 gr podatku. Była to sprzedaż dożywotnia. Dom, w którym Andrzej z Niesułkowa założył najstarszą udokumentowaną introligatornię we Włocławku, mieścił się pomiędzy domami doktora medycyny Szymona z Szamotuł i Stanisława Dąbrowskiego, kanonika katedry. Ksiądz Andrzej trudnił się wykonywaniem opraw książkowych na potrzeby miejscowego duchowieństwa, a zapewne oprawiał także rękopisy wytwarzane w miejscowym skryptorium. Oprócz pełnienia obowiązków introligatora był proboszczem w Kłótnie i mansjonarzem katedralnym. 17 IV 1563 r. (lub 1565) został wybrany na wicekustosza katedralnego. Wystawił ponadto dom na placu wikariuszy. Musiał być także obdarzony dobrym głosem, gdyż z początku zastępował mansjonarza w śpiewaniu godzinek o Najświętszej Maryi Pannie, zaś pod koniec życia pełnił obowiązki seniora mansjonarzy.

Zmarł w 1569 r., zostawiając zapisy mansjonarzom katedralnym.