abp Włodzimierz Bronisław Jasiński

W diecezji kujawsko-kaliskiej zapisał się szczególnie w dziedzinie szkolnictwa i pracy społecznej. Do 1906 r. brał czynny udział w tajnym szkolnictwie polskim, a od tegoż roku także w jawnym polskim szkolnictwie prywatnym. Szczególne znaczenie pod tym względem ma jego 17-letnia działalność w Kaliszu, głównie jako prefekta szkół miejskich (1898-1915), która przyniosła mu uznanie wśród świeckich i duchownych diecezji. Uczestniczył w pracach Polskiej Macierzy Szkolnej i w harcerstwie. Należał, jako prefekt, do zarządu założonej w 1906 r. Szkoły Handlowej. Był współzałożycielem Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka oraz Muzeum Krajoznawczego, a także założycielem Związku Dozorców Domowych, Domu dla Nieuleczalnych. Był członkiem Kaliskiego Towarzystwa Dobroczynności. Zorganizował Sodalicję Mariańską Pań Ziemianek (1904) i inne stowarzyszenia maryjne. Ponadto pełnił tu funkcje ściśle duszpasterskie: najpierw został wikariuszem parafii św. Mikołaja w Kaliszu (21 IX 1898-12 IV 1901), a pod koniec tego okresu także administratorem tej parafii; następnie wikariuszem podkaliskiej parafii Opatówek (1901-1905), mieszkając jednak nadal przy kaliskim pofranciszkańskim kościele pw. św. Stanisława; w 1905 r. objął obowiązki rektora kaliskiego kościoła pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, tzw. pobernardyńskiego. Poza tym w latach 1899-1907 był notariuszem konsystorza kaliskiego.

W 1915 r. (18 VII) został mianowany proboszczem parafii św. Bartłomieja w Koninie i dziekanem konińskim. Tam m.in. założył Szkołę Handlową i osobiście nią kierował. Kolejną jego funkcją był (od 15 III 1918) urząd proboszcza parafii św. Jakuba w Piotrkowie Trybunalskim i dziekana piotrkowskiego. Dał się tam poznać jako sprawny organizator, m.in. powiększając cmentarz, odnawiając świątynię parafialną i doprowadzając, mimo oporów, do utworzenia nowej parafii. W 1924 r. został uznany za osobistość miasta.

Za zasługi dla diecezji kujawsko-kaliskiej i miasta Kalisza w 1918 r. został włączony w poczet tamtejszej kapituły kolegiackiej, najpierw jako kanonik honorowy (1918), a potem gremialny (1922); ponadto w 1921 r. został wyróżniony godnością papieskiego prałata domowego.

W 1925 r. Piotrków został włączony do diecezji łódzkiej (utworzonej w 1920) i ksiądz Jasiński wszedł automatycznie do grona kapłanów tej diecezji. W rok później (1 IX 1926) został mianowany rektorem seminarium diecezjalnego w Łodzi; jednocześnie był profesorem: wykładał m.in. homiletykę, patrologię i teologię pastoralną. Za zasługi dla diecezji łódzkiej został uhonorowany godnością kanonika tamtejszej kapituły katedralnej. W 1930 r. (21 VIII) został mianowany przez papieża Piusa XI biskupem ordynariuszem diecezji sandomierskiej. Święcenia biskupie przyjął 5 X tr. w katedrze łódzkiej, a w tydzień później odbył ingres (uroczyste objęcie rządów diecezją) do katedry sandomierskiej. Kierował nią prawie pięć lat. Zyskał sobie szacunek społeczeństwa, które przyniosło mu tytuł honorowego obywatela Sandomierza. W dniu 26 I 1935 r. objął rządy w swojej dawnej diecezji - w diecezji łódzkiej. Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Łodzi, zalecił też swoim kapłanom, aby nie opuszczali placówek duszpasterskich. Władze niemieckie, chociaż internowały go w jego siedzibie, pozwoliły mu prowadzić działalność administracyjną. Takie względne warunki trwały do końca kwietnia 1941 r. W pierwszych dniach maja 1941 r. gmach kurii łódzkiej został zajęty przez niemieckie władze okupacyjne, a biskup Jasiński wraz z najbliższymi współpracownikami został wysiedlony do podłódzkiej miejscowości Szczawin. W dniu 13 VIII 1941 r. biskup Jasiński i pozostali internowani zostali wywiezieni ze Szczawina i osadzeni w klasztorze franciszkańskim w Bieczu koło Jasła. Mimo interwencji podjętej przez nuncjusza apostolskiego w Berlinie, C. Orsenigo, w niemieckim Ministerstwie Spraw Zagranicznych nie tylko nie zgodzono się na powrót biskupa Jasińskiego do Łodzi, ale jako jedynemu z internowanych w Bieczu nie pozwalano opuszczać tej miejscowości. Przebywał w Bieczu do początku listopada 1944 r. Rozluźnienie rygorów wojennych spowodowane ofensywą ze Wschodu pozwoliło wrócić biskupowi do diecezji. Początkowo zamieszkał w Piotrkowie Trybunalskim, na plebanii swojej dawnej parafii św. Jakuba. Przebywał tam od 6 XI 1944 r. do 3 II 1945 r., kiedy to powrócił do Łodzi i przystąpił do odbudowy życia religijnego w diecezji. W 1946 r. (2 IX) biskup Jasiński zwrócił się do papieża Piusa XII z prośbą o zwolnienie go z obowiązków ordynariusza ze względu na się stan zdrowia. Na tę decyzję wpłynęła, zdaje się, także nieakceptowana przez innych członków episkopatu Polski jego postawa wobec powojennych władz polskich. Lojalność biskupa Jasińskiego posunęła się tak daleko, że apelował do diecezjan o udział w zideologizowanym referendum 30 VI 1946 r., a następnie -mimo zdystansowania się przez Konferencję Episkopatu Polski od władz politycznych poparł publicznie, skądinąd sfałszowane w swoich wynikach, pierwsze powojenne wybory do Sejmu, a nawet nakazał bić w dzwony po ogłoszeniu ich wyników. Papież przyjął jego rezygnację 20 XII 1946 r. i mianował go arcybiskupem tytularnym Drizipary (ogłoszono to 30 I 1947). W dniu 4 III 1947 r. arcybiskup Jasiński opuścił Łódź i udał się do podtarnowskiego Tuchowa, gdzie w miejscowym klasztorze redemptorystów pozostawał do końca życia (18 lat), biorąc nadal żywy udział w życiu Kościoła, m.in. czynił zabiegi o kanonizację polskich sług Bożych, włączył się w prace przygotowawcze do Soboru Watykańskiego II.

Jego praca kapłańska i biskupia ogniskowała się wokół problematyki społecznej, pedagogicznej i katechetycznej. Był współzałożycielem i odnowicielem placówek szkolno-wychowawczych. Współorganizował kursy pedagogiczne i katechetyczne. Szczególną uwagę zwracał na dokształcanie zarówno wiernych świeckich, tworząc m.in. w Łodzi duszpasterstwo inteligencji, jak i na kształcenie duchowieństwa, organizując kursy dla prefektów i wysyłając wielu księży na studia zagraniczne. Zajmował się także pracą redakcyjną („Słowo Katolickie" w diecezji łódzkiej, „Siewca Prawdy" w diecezji sandomierskiej). Działał także na niwie politycznej, wchodząc w skład tzw. Rady Stanu, przyczółka Rady Regencyjnej. Uchodził za wybitnego kaznodzieję.

Posiada liczący się drukowany dorobek naukowy, głównie z zakresu pedagogiki i katechetyki (przede wszystkim artykuły w „Ateneum Kapłańskim"), a także zbiory kazań. W sumie liczy on około 30 pozycji, w tym kilka książkowych, m.in.: Umacniajcie się w Panu. Przemówienia okolicznościowe (t. 1- 2, Warszawa 1913-1917), w których na szczególną uwagę zasługują kazania żałobne ku czci pisarzy: Zygmunta Krasińskiego, Juliusza Słowackiego, Marii Konopnickiej, Elizy Orzeszkowej, Deotymy (Jadwigi Łuszczewskiej), Stanisława Wyspiańskiego, w których dogłębnie analizował ich wysiłek twórczy, Kościół a sfery inteligentne (Włocławek 1916), ukazujące problematykę światopoglądową ówczesnej inteligencji polskiej; Na drogę życia (Warszawa 1916), zbiór pogadanek do uczniów szkół średnich, w których propagował szczególnie ideę odrodzenia narodowego przez połączenie wartości religijnych z wychowaniem moralnym i patriotycznym.

Przed wojną został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 17 IV 1965 r. (przeżywszy 92 lata) i został pochowany, zgodnie ze swoim życzeniem, w Tuchowie. W trzy lata później prymas Polski kard. Stefan Wyszyński i ówczesny rządca diecezji łódzkiej bp Jan Kulik, odwołując się do zasad prawa kanonicznego i tradycji kościelnej, za aprobatą papieża, doprowadzili w dniu 10 III 1968 r. do pochowania ciała arcybiskupa Jasińskiego w podziemiach katedry łódzkiej. W kościele pobernardyńskim, obecnie jezuitów, w Kaliszu znajduje się tablica pamiątkowa ku jego czci.