Bp Władysław Paweł Krynicki

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 6, s. 67.

(1861-1928), włocławianin, wychowanek, a potem profesor i rektor seminarium duchownego, biskup włocławski, teolog, historyk.

 

Urodził się 28 VI 1861 r. we Włocławku w drobnomieszczańskiej rzemieślniczej rodzinie. Jego ojcem był Konstanty (szewc), a matką Marianna z Kucharskich. Tu skończył szkołę średnią, uzyskując świadectwo dojrzałości w 1879 r., aby zaraz wstąpić do miejscowego seminarium duchownego. Po trzech latach, z uwagi na zdolności i pracowitość, wysłany został do Akademii Duchownej w Petersburgu, gdzie studiował w l. 1882-1886. W czasie trwania studiów, w 1885 r., otrzymał z rąk bp. Aleksandra Bereśniewicza święcenia kapłańskie. Studia, z wynikiem exima cum laude, ukończył w 1886 r. ze stopniem magistra teologii. Wróciwszy do swojego rodzinnego miasta, pracował jako wikariusz katedralny, nauczyciel religii w szkole realnej w latach 1887-1899, jako profesor seminarium duchownego, wicerektor (1890-1902) i od 1914 r. rektor seminarium. Wykładał prawie wszystkie przedmioty (ale głównie homiletykę i historię Kościoła).

Pracując w seminarium, był jednocześnie proboszczem, ale w parafii nie rezydował, utrzymując wikariuszy, jedynie w miesiącach wakacyjnych posługiwał parafianom. Miał kłopoty ze zdrowiem i przez dwa lata, od 1908 do 1910, mieszkał w Warszawie celem odbycia kuracji. Wszedł także do kapituły katedralnej włocławskiej od 1910 r. oraz został, po ks. Franciszku Stopierzyńskim, wizytatorem klasztorów w diecezji. Aktywność naukowa i dydaktyczna oraz zalety charakteru wykreowały go na jednego z kandydatów do biskupstwa, a rozległa diecezja kujawsko-kaliska domagała się pomocników dla starzejącego się już ordynariusza Stanisława Zdzitowieckiego.

Decyzją papieża z 29 IV i 29 VII 1918 r. dwaj kapłani diecezji kujawsko-kaliskiej. Władysław Krynicki i Wojciech Owczarek, zostali podniesieni do godności biskupów tytularnych. Ich konsekracja odbyła się 10 XI 1918 r. Ponieważ zbiegło się to z ostatnimi dniami pierwszej wojny światowej, do końca nie było wiadomo, czy na konsekracji będzie wymaganych trzech biskupów. Ostatecznie przybył arcybiskup gnieźnieńsko-poznański i prymas Polski, kardynał Edmund Dalbor, oraz z Płocka biskup Julian Nowowiejski. Uroczystościom przewodniczył, jako główny konsekrator, kardynał Dalbor.

Można przypuszczać, że Krynicki nie był kandydatem bpa Zdzitowieckiego na sufragana. Bo chociaż był wikariuszem generalnym, wybranym zaraz po przyjęciu sakry biskupiej, z woli ordynariusza rezydował w Częstochowie. Wprawdzie z jednej strony było to pewnego rodzaju wyróżnienie, gdyż Częstochowa stała się siedzibą swego rodzaju wikariatu biskupiego, gdzie Krynicki rządził jako wikariusz generalny i oficjał Sądu Kościelnego Okręgowego. Ponadto od 1920 r., z polecenia nuncjusza Rattiego, był wizytatorem zgromadzeń zakonnych. Oddalenie od rodzinnego Włocławka było, zdaje się, dlań bolesne. Niemniej zachowane sprawozdania dla biskupa Zdzitowieckiego świadczą o jego wielkim uszanowaniu dla zwierzchnika i o gorliwym wypełnianiu powierzonych obowiązków.

Niewykluczone, że nie tylko on sam, ale i inni, gdy stało się wiadomym, że zostanie powołana nowa diecezja w Częstochowie, mieli nadzieję, że pierwszym jej biskupem może zostać właśnie bp Krynicki, w tym mieście rezydujący. Stało się jednak inaczej i w 1925 r. wyraził chęć powrotu do Włocławka, ale znowu z nakazu ordynariusza Zdzitowieckiego musiał zamieszkać w Kaliszu, także w charakterze wikariusza biskupiego jako wikariusz generalny i stojący na czele Kościelnego Sądu Okręgowego. Tym razem pobyt tam nie był długi. Po śmierci biskupa Zdzitowieckiego w 1927 r. został wybrany przez kapitułę katedralną włocławską na wikariusza kapitulnego i administratora diecezji włocławskiej, a 21 XI 1927 r. wyniesiony przez papieża Piusa XI na stolicę biskupów włocławskich; rządy w diecezji objął 24 XII tr.. natomiast ingres do katedry odbył 22 IV 1928 r.

Szczególnie zależało mu na podniesieniu życia religijnego w diecezji. Powołał do istnienia, idąc za innymi biskupami polskimi, Ligę Katolicką, której celem było pogłębienie religijnej świadomości wiernych, wprowadzenie ducha ewangelii w życie narodu oraz przeciwstawianie się niebezpieczeństwom grożącym religii w Polsce. Dbał o szkolnictwo. Za jego rządów dokończono budowy nowego gmachu dla Zakładu Naukowego im. ks. Jana Długosza, a dla seminarium włocławskiego uzyskano prawa wyższej uczelni.

Był dość płodnym pisarzem i należał do tych kapłanów, którzy tworzyli włocławskie środowisko naukowe. Jego twórczość naukowa przypada głównie na czas, kiedy był profesorem w seminarium włocławskim, tj. na lata 1886-1918. W tym czasie ukazało się drukiem najwięcej jego prac, zarówno z dziedziny kaznodziejstwa, jak i z historii Kościoła, ascetyki oraz prawa kanonicznego. W sumie jego drukowany dorobek liczy ponad 100 pozycji bibliograficznych. Spośród książek na uwagę zasługuje podręcznik Dzieje Kościoła powszechnego (Włocławek 1908), będący przeróbką z języka niemieckiego. Podręcznik ten, ujmujący źródłowo i w całości historię Kościoła, nie omijając dziejów Kościoła w Polsce, zyskał sobie powszechne uznanie; ukazały się cztery jego wydana (ostatnie w 1930 r., już po śmierci autora). 

Był używany jako podręcznik w wielu seminariach duchownych w Polsce. Znaną pracą Krynickiego z dziedziny kaznodziejstwa jest podręcznik Wymowa święta (Warszawa 1906, 1921). W Polsce był to pierwszy go rodzaju podręcznik, oparty na wcześniejszych wzorach zagranicznych, ale unowocześniony. Z twórczością w zakresie teorii kaznodziejstwa szła w parze praktyka kaznodziejska. Oprócz kazań zamieszczanych w czasopiśmie włocławskim „Homiletyka" Krynicki opracował i wydał zbiór nauk pt. Krótkie nauki homiletyczne na niedziele i uroczystości całego roku, według postylli katolickiej większej ks. Jakuba Wujka (Włocławek 1912), przypominając wartości ideowe i bogactwo językowe dzieła pochodzącego z okresu renesansu kaznodziejskiego XVI w. Opracował też podręczniki ascetyczne dla alumnów: O sposobie rozmyślania według metody świętego Ignacego i o rachunku sumienia (Warszawa 1893; wyd. 5. Włocławek 1926) oraz Rozmyślania o życiu i cnotach Matki tej dla użytku młodzieży duchownej (Warszawa 5). Ostatnim rodzajem twórczości kaznodziejskiej Krynickiego są listy pasterskie, charakteryzujące dobrą argumentacją teologiczną opartą na Biblii i pismach ojców Kościoła.

Po niespełna roku kierowania diecezją włocławską padł ciężko na zdrowiu i po krótkiej chorobie (zawał serca) zmarł w lecznicy w Otwocku dnia 7 XII 1928 r. został pochowany w podziemiach katedry włocławskiej. Przypomina go w niej brązowa tablica pamiątkowa, z reliefowym popiersiem zmarłego, wykonana zez Jana Wysockiego (na drugim od wschodu filarze północnym). W seminarium włocławskim znajduje się jego olejny portret, a jego nazwisko figuruje na tablicy upamiętniającej zmarłych rektorów i profesorów.

DW, AKD, Akta księdza biskupa Krynickiego (1861-1928), pers 50,-Schematyzmy... 1880-1929;- Bulla Ojca św. Piusa X do duchowieństwa i wiernych diecezji włocławskiej o nominacji J. E Władysława Krynickiego biskupem ordynariuszem, „Kron. Diec. Włocł.", 1927, 1. 21, s. 353-354;- Dębiński J., Duchowieństwo rzymskokatolickie diecezji włocławskiej w latach 1918-1939, Toruń 2010, s. 217-221; Frątczak W., Profesorowie historii (od 1908 r), [w:] 425 lat Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. Profesorowie, s. 97-98; J. E. Ks. Władysław Krynicki, biskup włocławski, „Aten. Kapł.", 1927, t. 20, s. I-IV; Kawczyński B., Aktualność postulatów homiletycznych księdza biskupa Władysława Krynickiego, „Kaliskie Studia Teolog.", 2002, t. 1, s. 243-253; tenże, Krynicki Władysław Paweł, [w:] SPTK, t. 6, s. 227-231; tenże, Władysław Paweł Krynicki, [w:] Zasłużeni, s. 105-106; Krasowski K., Biskupi katoliccy II Rzeczypospolitej. Słownik biograficzny, Poznań 1996, s. 129-130, Kujawski W., Diecezja kujawsko-kaliska. Opracowanie historyczno-źródłoznawcze, Włocławek 2011, s. 214-217; tenże, Sufragani włocławscy w XX wieku, w: W Panu złożyłem nadzieję, Włocławek 2002, s. 150-152; Lewandowski T., Profesorowie homiletyki, [w:] 425 lat Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. Profesorowie, s. 67-69; Librowski S., Krynicki Władysław Paweł, [w:] PSB, t. 15, s. 464-465; Nitecki P., Biskupi, kol. 230-231; Pietrzykowski J., Krynicki Władysław bp, [w:] EK, t. 9, kol. 1397; Pogorzelski W., 43 lata w kapłaństwie, Sieradz 1935, s. 185-198; Sp. Ksiądz Władysław Paweł Krynicki, biskup włocławski, „Kron. Diec. Włocł.", 1928, t. 22, s. 213-229; Walczak- Niewiadomska A., Krynicki Władysław Paweł, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej (ziemi kaliskiej). Kalisz 2007, s. 225-226, Władysław Krynicki z Bożej i Stolicy Apostolskiej laski biskup tytularny achantyjski, wikariusz kapitulny i administrator diecezji włocławskiej, „Kron. Diec. Włocł.", 1927, 1. 21, s. 55-56, Władysław Krynicki z Bożej i Świętej Stolicy Apostolskiej laski biskup włocławski, „Kron. Diec. Włocł.", 1927, t. 21, s. 355-358.

 

Witold Kujawski