Bp Wisław

([?]-1300), h. Łazęka (Jastrzębiec), bp ordynariusz włocławski (kujawski)

Wywodził się z rodziny rycerskiej z ziemi łęczycko-sieradzkiej, co zaważyło na późn. jego bliskiej współpracy z reprezentującymi panującą tam linię dynastii Piastów książętami Leszkiem Czarnym i Władysławem Łokietkiem. Nie znane są etapy jego edukacji, jak i początki kariery kościelnej, bowiem przy pierwszym wystąpieniu w zachowanym materiale źródłowym - w VI 1277 r. - poświadczony jest już jako prałat kantor katedry w Płocku oraz kan. katedralny we Włocławku, gdzie zaliczał się do grona współpracowników bpa Albierza. Przed 20 XI 1279 r. awansował w kapitule katedralnej płockiej na prałaturę prepozyta, przy czym w tamtym czasie łączyły go związki również z dworem księcia Pomorza Gdańskiego (Wschodniego) Mściwoja vel Mszczuja II, na którego dokumentach świadkował. W późn. czasie współdziałał także z księciem wielkopolskim Przemysłem II, należąc do osób szczególnie zaangażowanych w starania zmierzające ku odnowieniu Królestwa Polskiego i scalenia jego rozbitych na dzielnice ziem. Odegranie w tym względzie roli dziejowej ułatwiło mu objęcie stolicy biskupiej we Włocławku, na którą został obrany niedługo po zaszłym 5 XII 1283 r. zgonie dotychczasowego bpa Albierza. Potwierdzony przez metropolitę gnieźnieńskiego Jakuba Świnkę i przezeń konsekrowany 19 III 1284 r. w kościele klasztornym norbertanek w Strzelnie, w ciągu kilkunastoletnich rządów wspierał abpa Gniezna w dążeniach zjednoczeniowych, jak też w przeprowadzanych reformach w polskim Kościele, uczestnicząc w kolejnych synodach prowincjalnych metropolii. Samemu również przystąpił do reorganizacji stosunków kościelnych w diecezji, tworząc odrębny konsystorz dla jej pomorskiej części, erygując nowe parafie, popierając rozwój życia zakonnego, jak też porządkując sprawy majątkowe biskupstwa. Z tym ostatnim wiązało się przeprowadzenie rozgraniczenia biskupiej kasztelanii wolborskiej od sąsiadujących z nią dóbr książęcych i rycerskich, uregulowanie wysokości należnych dziesięcin, zakup nowych włości zarówno na Kujawach, jak i na Pomorzu Nadwiślańskim, gdzie wszedł w posiadanie m.in. Subków i w 1290 r. uzyskał zgodę księcia Mściwoja (Mszczuja) II na dokonanie ich lokacji. Dzięki jego zdecydowanej postawie Subkowy, mimo zgłaszanych pretensji, pozostały własnością biskupów włocławskich, którzy od czasów Wisława posiadali tam dwór (rezydencję), służący im podczas pobytów w granicach archidiakonatu pomorskiego. Za mylną natomiast uznana została hipoteza. jakoby w tamtym okresie doszło do organizacyjnego połączenia obejmujących sąsiednie ziemie Pomorza Wschodniego i po części Pomorza Środkowego archidiakonatów diecezji włocławskiej i archidiecezji gnieźnieńskiej, jakkolwiek nie jest wykluczone, że rezydujący tam wikariusz metropolity Gniezna Paweł, tytularny bp skopolski (poświadczony niemniej dopiero począwszy od 1299 r.), którego jurysdykcja rozciągała się również na kasztelanię słupską, mógł udzielać się in pontificalibus także na terytorium podległym zwierzchności bpa Wisława.

Uczestnik koronacji królewskich Przemysław II (VI 1295 r.) oraz Wacława II (XI 1300 r.), która to druga stanowiła ostatnie publiczne jego wystąpienie, wprowadził Wisław do grona włocławskiej kapituły katedralnej i pod koniec swych rządów ustanowił prepozytem kapitulnym blisko związanego z księciem Władysławem Łokietkiem Gerwarda z Ostrowa, przygotowując grant pod przyszłe objęcie przezeń stolicy biskupiej we Włocławku. Zm. 27 XI 1300 r. - zapewne w stolicy diecezji, gdzie też został pochowany w podziemiach świątyni katedralnej pw. Wniebowzięcia NMP. Poważany przez współczesnych, niejednokrotnie powoływany na arbitra czy rozjemcę - m.in. w kwestii zwierzchnictwa kościelnego nad graniczącą z jego biskupstwem ziemią chełmińską, utracił w tej ostatniej na rzecz Zakonu Krzyżackiego rozległy klucz ostrowicko-golubski, zachowawszy jedynie posiadanie części Złotorii (Kaszczorek), dokąd sprowadził beginki i begardów, fundując dla nich klasztor wraz ze świątynią pw. Krzyża Św. Toczył również dotyczące spraw majątkowo-gospodarczych spory z joannitami oraz cystersami, konsekwentnie kładąc podwaliny pod późn. zamożność zwierzchników diecezji włocławskiej (kujawsko-pomorskiej) w dobie przedrozbiorowej.