Bp Swidger
Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 4, s. 149-150.
(1133-przed 4 IV 1148), biskup kruszwicki.
Uznaje się go za pierwszego biskupa kujawskiego. Według późnych źródeł jego poprzednikiem w Kruszwicy miał być bp Baldwin (1111-1128). Katalog wolborski biskupów włocławskich, a za nim Jan Długosz, podają, że został biskupem w 1129 r. i był z pochodzenia Niemcem. Pytanie, jaką diecezją zarządzał (kruszwicką, włocławska) pozostaje nadal otwarte, bo literatura od przeszło 100 lat nie może jednoznacznie ustalić, jak wyglądały początki biskupstwa włocławskiego. Niektórzy łączą Swidgera z Bambergiem i otoczeniem św. Ottona, apostoła Pomorza. Na ich wspólne pochodzenie ma wskazywać zapiska nekrologiczna klasztoru benedyktyńskiego na górze św. Michała pod Bambergiem, która podaje informację o śmierci Swidgera pod 10 III. Niektórzy badacze wiążą go z kolei z osobą św. Norberta, arcybiskupa magdeburskiego. Dodatek do Żywotu św. Godfryda z Kappenbergu (Westfalia) spisany pod koniec XII lub na początku XIII w. przez norbertanina ze wspomnianego Kappenbergu wymienia wśród miejscowych mnichów Flogera, biskupa polskiego. Tenże Floger to zdaniem wielu badaczy bp Swidger. Ale według Zofii Kozłowskiej-Budkowej Floger to bp Séez (Normandia). Zachowane źródła mówią o Swidgerze niewiele. Jan Długosz pod 16 III 1133 r. podaje informację o fundacji w Strzelnie w diecezji kruszwickiej kościoła parafialnego pw. św. Krzyża i NMP przez Piotra (Włostowica). Konsekracji tego kościoła dokonali Bernard bp lubuski i Swidger-bp kruszwicki. Dawniejsi historiografowie zwracali uwagę na troskę Swidgera o wyposażenie katedry włocławskiej, może rozpoczął jej budowę, ale nie ukończył, skoro został pochowany w kościele św. Piotra w Kruszwicy, pełniącym funkcje kościoła katedralnego. Najprawdopodobniej wymienia go (Daugeri) bulla protekcyjna papieża Innocentego II dla arcybiskupa gnieźnieńskiego z 1136 r. Zmarł przed 4 IV 1148 r. Jego następcą został bp Wer- ner nazywany już włocławskim.
1 Catalogus episcoporum Cuiaviensium, wyd. W. Kętrzyński, [w:] MPH, Lwów 1884, t. IV, s. 24; II Catalogus episcoporum Vladslaviensium (Volboriensis), wyd. W. Kętrzyński, [w:] tamże, s. 25; Damalewicz S., Vitae Vladislaviensium episcoporum (...) Opera et studio. Cracoviae 1642, s. 111-118, 125-130; Jan Długosz, Catalogus episcoporum Vladislaviensium, wyd. I. Polkowski, Z. Pauli, [w:] Opera omnia, Kraków 1887, LI, s. 523; Joannis Dlugossi Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae. Lib. III-IV, Varsavia 1970, s. 319; Monumanta Bambergensia, [w:] Bibliotheca rerum Germanicarum, Bd. V, ed. Ph. Jaffe, Berolini 1869, s. 569; Najstarsze papieskie bulle protekcyjne dla biskupstw polskich. Część 1. Bulla gnieźnieńska z 1136 r., wyd. O. Laszczyńska, Poznań 1947, s. 15: Vitae Godefridi comitis Cappenbergensis, ed. Ph. Jaffe, [w:] Monu menta Germaniae Historica. Scriptores, Bd 12, Hannoverae 1856, s. 519. -Abraham W., Organizacja Kościoła w Polsce do połowy XII wieku, Lwów 1890, s. 144; Bieniak J., Spoleczeństwo Kujaw w średniowieczu, [w:] Dwie części Kujaw. Związki i podziały w dziejach regionu, pod red. D. Karczewskiego, M. Krajewskiego i S. Roszaka, Włocławek-Inowrocław 2001, s. 53; Bogucki A., Przynależność administracyjna Kujaw w XI i XII wieku, [w:] Stolica i region, s. 16; Dobosz J., Monarcha i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku, Poznań 2002, s. 216-217, 224, 247-248, 273, 328-331; Fijalek J., „Ustalenie chronologii biskupów włocławskich, Przewodnik Naukowy i Literacki", 1894, t, 22, s. 66-68; Górski K., Dzieje Kruszwicy do końca XVIII wieku, [w:] Kruszwica Zarys monograficzny, pod red. J. Grześkowiaka, Toruń 1965, s. 191 i in.; Karczewski D., Najdawniejsze dzieje Strzelna w świetle Roczników" Jana Długosza, [w:] Z dziejów Strzelna, Gniezno 1994, s. 9- 27; tenże, Dzieje klasztoru norbertanek w Strzelnie do początku XVI wieku, Inowrocław 2001, s. 66-69; Kozłowska-Budkowa Z, Rec. K. Maleczyński, W sprawie biskupa włocławskiego Swidgera- Flogera-Daugera z XII w., „Kwart. Hist.", 1939-45, t. 53, s. 287- 289; Kriedte P., Die Herrschaft der Bischöfe von Włocławek in Pommerellen von den Anfangen bis zum Jahre 1409, Göttingen 1974, s. 27; Kujawski W., Włocławek stolica biskupstwa, [w:] Włocławek, L 1, s. 48, 71; Librowski S., Wizytacje diecezji włocławskiej. Cz. 1: Wizytacje diecezji kujawskiej i pomorskiej. T. 1: Opracowanie archiwalno-tródłoznawcze, z. 2: Wizytacje w latach 1123- 1421, „Arch. Bibl. Muz.", 1965, t. 10, s. 85-86; Labuda G., Początki organizacji kościelnej na Pomorzu i Kujawach w XI i XII wieku, Zap. Hist.", 1968, t. 33, z. 3, s. 55; Maleczyński K., Bolesław III Krzywousty, Wrocław 1975, s. 304-305; tenże, W sprawie biskupa włocławskiego Swidgera-Flogera-Daugera z XII w., ..Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie", r. 18, 1938, z. 3, s. 310- 315; Manteuffel T., Przyczynek do działalności norbertanów w Polsce, [w:] Opuscula Casimiro Tymieniecki Septuagenario dedicata, Poznań 1959, s. 230-231; Michalski M., Ustanowienie i wczesne dzieje biskupstwa kujawskiego, [w:] Scripta minora, t. 1, pod red. B. Lapisa, Poznań 1996, s. 83, 109, Nitecki P., Biskupi, s. 198; Spors J., Podziały administracyjne Pomorza Gdańskiego od XII do początku XIV w., Słupsk 1983, s. 21-22; Tazbirowa J., Początki biskupstwa na Kujawach, Przegl. Hist.", 1962, t. 53, s. 238-239; Trawkowski S., Między herezja a ortodoksją. Rola społeczna premonstratensów w XII wieku, Warszawa 1964, s. 196-199.
Jan Pakulski