bp Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki

(1854-1927), ordynariusz włocławski, mecenas nauki, opiekun robotników.

Urodził się 12 II 1854 r. w Barczkowicach, par. Kamieńsk (k. Piotrkowa Trybunalskiego), w rodzinie ziemiańskiej, własnego herbu. Był synem Wincentego i Julii z d. Psarskiej. Po ukończeniu szkoły średniej w Piotrkowie Trybunalskim wstąpił do Seminarium Duchownego w Warszawie. 22 VII 1877 r. otrzymał święcenia kapłańskie z rąk abp. W. Chościak-Popiela. Po święceniach był wikariuszem w parafiach warszawskich: św. Stanisława na Woli, Trójcy Świętej na Solcu i NMP na Lesznie. Wysłany na studia do Rzymu uzyskał doktorat z prawa na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w 1882 r. i odbył praktykę kurialną w kongregacjach rzymskich. W 1883 r. wrócił do kraju. Administratorem archidiecezji warszawskiej był wówczas bp A. Sotkiewicz, który 15 III 1883 r. został mianowany ordynariuszem diecezji sandomierskiej. Zabrał tam ze sobą utalentowanego młodego księdza, powierzając mu szereg ważnych stanowisk, jako swemu zaufanemu doradcy i przyjacielowi. Był więc ks. S. Zdzitowiecki kanclerzem tamtejszej kurii, profesorem seminarium, proboszczem w podmiejskich parafiach i członkiem kapituły. Pracując 18 lat u boku światłego biskupa, miał możność dobrze zapoznać się ze sprawami Kościoła. Po śmierci bp. A. Sotkiewicza został wybrany na wikariusza kapitulnego i przez rok rządził diecezją sandomierską.

Dnia 9 VI 1902 r. papież Leon XIII mianował go biskupem kujawsko-kaliskim. Święcenia biskupie otrzymał, zgodnie z nakazem rządu rosyjskiego, w Petersburgu 23 XI 1902 r., z rąk bp. Jerzego Józefa Elizeusza Szembeka.

Przejąwszy w diecezji włocławskiej rządy po bp. A.K. Bereśniewiczu, nie tylko wiernie szedł w jego ślady, ale go w wielu dziedzinach znacznie przewyższył, zyskując sobie tytuły: mecenasa nauki, działacza społecznego, patrioty i duszpasterza. 25 lat jego rządów wysunęło Włocławek na czołowe miejsce wśród stolic biskupich. Już na początku swoich rządów postanowił utworzyć własne gimnazjum. Niestety, z powodu sprzeciwu władz zaborczych mógł tego dokonać dopiero w 1916 r. Znamienne, że, nie mając odpowiedniego budynku, przeznaczył na ten cel jedno skrzydło pałacu biskupiego, a po jego spaleniu (w 1920) rozpoczął budowę nowego gmachu przy ul. Łęgskiej, której nie zdołał przed śmiercią dokończyć.

Dbając o należyte wykształcenie kleru, podzielił Seminarium Duchowne we Włocławku na niższe i wyższe. To pierwsze, znane pod nazwą Liceum im. Piusa X, miało przygotowywać kandydatów do studiów seminaryjnych. Drugie było przedmiotem jego nieustannej troski. Wizytował je osobiście po kilka razy w tygodniu, po wiele godzin uczestniczył w egzaminach. Miał więc doskonałe rozeznanie tak co do wartości wykładowców, jak i zdolności poszczególnych alumnów. Pozwalało mu to trafnie dobierać kandydatów na studia. On też w 1922 r. podniósł czas nauki w seminarium, z lat 4 do lat 5. W latach 1909- 1911 na nowo zorganizował wspaniałą bibliotekę seminaryjną, znaną dziś jako Biblioteka im. Księży Chodyńskich, przy Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku. Gorąco też poparł plan założenia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, oddając do dyspozycji zarówno najzdolniejszych swoich profesorów, jak i środki finansowe.