bp Jan Kropidło

(między 1360 a 1364-3 III 1421), książę z opolskiej linii Piastów śląskich, biskup poznański, kujawski, kamieński, chełmiński, ponownie kujawski.

Urodził się około 1360 r. Był pierworodnym synem księcia Bolka III opolskiego i jego żony Anny oraz bratankiem Władysława Opolczyka, który w owym czasie piastował na Śląsku godność namiestnika króla węgierskiego Ludwika. Przydomek Kropidło otrzymał już od współczesnych z powodu długich, bujnych włosów. Edukacją młodego księcia Jana zajął się stryj, który za własne pieniądze wysłał go na studia uniwersyteckie do Bolonii. W 1379 r. otrzymał Jan pierwszą prebendę kościelną, a za wstawiennictwem stryja król Ludwik nominował go na bogate probostwo św. Marcina w Podgrodziu Spiskim.

Po śmierci biskupa poznańskiego Władysław Opolczyk zwrócił się do króla Ludwika z wnioskiem, aby kierowanie diecezją poznańską powierzyć Janowi, co jednak spotkało się z oporem duchowieństwa i kapituły poznańskiej Jan miał bowiem dopiero około 20 lat. Mimo tego król Ludwik plan poparł, a papież Urban VI zatwierdził godność biskupią J. Kropidły. Papieską prowizję otrzymał J. Kropidło od Urbana VI 9 VI 1382 r. Prowizja nie była równoznaczna z przyjęciem sakry biskupiej, a tej brakowało, aby mógł Jan wypełniać funkcje liturgiczne. Chcąc temu zaradzić, wystarał się o sufragana, którym został biskup chełmiński Stefan, a którego mianował swoim wikariuszem generalnym. Razem z nim zawiadywał J. Kropidło diecezją poznańską do końca 1383 r. Gdy 31 VI 1383 r. zmarł biskup kujawski Zbylut Gołańczewski, Władysław Opolczyk, przy poparciu Zakonu Krzyżackiego, a wbrew kapitule, usiłował wprowadzić na opróżniony tron biskupi swojego bratanka, J. Kropidłę. Ten zgodził się na rezygnację z biskupstwa poznańskiego na rzecz kujawskiego. Za wstawiennictwem królowej-wdowy Elżbiety i Zygmunta Luksemburskiego papież Urban VI wydał J. Kropidle prowizję na biskupstwo kujawskie. 11 II 1384 r. J. Kropidło był już we Włocławku. Jako biskup kujawski uczestniczył w uroczystościach koronacyjnych Jadwigi, które odbyły się 16 X 1384 r. w Krakowie. 10 VI 1387 r. wystawił dokument lokacyjny dla pewnych dóbr w kasztelanii wolborskiej, a pod koniec rządów w tej diecezji odbył synod diecezjalny.

Po śmierci (26 XII 1388) arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzanty, Władysław Opolczyk rozpoczął starania o przeniesienie na stolicę arcybiskupią J. Kropidły, który zapewne wcześniej otrzymał sakrę biskupią. Zamysł ten spotkał się jednak z ogólnym sprzeciwem - zarówno duchowieństwa, jak i feudałów oraz króla.

Będąc tak pewnym swojej nominacji, odstąpił na życzenie Władysława Jagiełły - biskupstwo kujawskie na rzecz swojego krewnego księcia legnickiego Henryka. Jednakże dzięki poczynionym zabiegom w Rzymie udało się J. Kropidle uzyskać (19 III 1389) od papieża Bonifacego IX prowizję na arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Mimo akceptacji papieskiej Władysław Jagiełło nie mógł się zgodzić, aby arcybiskupem był człowiek, który posiadał silne poparcie Luksemburga i Krzyżaków. J. Kropidło próbował siłą objąć godność arcybiskupią, najeżdżając zbrojnie dobra gnieźnieńskie, ale król skutecznie powstrzymywał młodego księcia. J. Kropidło -przez pięć lat pozbawiony dochodów zarówno z dóbr biskupstwa kujawskiego, którego się zrzekł, jak i z dóbr gnieźnieńskich wciąż dochodził swoich "praw": wydawał zarządzenia, nakładał kary na członków kapituły, groził klątwą. Za pieniądze pożyczone od Krzyżaków (był bardzo zadłużony) wyjechał do Rzymu, by tam dochodzić swoich praw.

Papież Bonifacy IX, następca Urbana VI, nie chcąc zatargu z królem polskim, odstąpił od popierania sukcesji tronu arcybiskupiego przez J. Kropidłę, któremu nadał prawo korzystania z dóbr biskupstwa chełmińskiego, położonego na terenie Zakonu Krzyżackiego, oraz z dóbr arcybiskupich leżących na Pomorzu Gdańskim.

Jan Kropidło coraz bardziej zdając sobie sprawę, że bez poparcia króla nic nie osiągnie, zrzekł się ostatecznie (26 I 1394) pretensji do arcybiskupstwa. Zdecydowany opór króla uniemożliwił mu ponowne objęcie biskupstwa poznańskiego. W tej sytuacji przyjął, ofiarowane mu przez papieża, ubogie biskupstwo kamieńskie na Pomorzu Zachodnim. Funkcję tę pełnił od 27 III 1394 r. do 1 VI 1398 r., gdyż w tym dniu otrzymał prowizję papieską na biskupstwo chełmińskie, mimo wyraźnego sprzeciwu Zakonu i wielkiego mistrza Konrada von Jungingena. Doszło jednak do współpracy Zakonu z J. Kropidło, w efekcie której Konrad von Jungingen, po śmierci biskupa warmińskiego, zaproponował Janowi zamianę biskupstwa chełmińskiego na bardziej dochodowe warmińskie. Współpraca z Krzyżakami prowadziła jednak do coraz większego politycznego uzależnienia od Zakonu.

Rządy w diecezji chełmińskiej sprawował J. Kropidło jeszcze przez kilka miesięcy, po czym, za zgodą papieża Bonifacego IX, udał się do Włoch, gdzie na dworach książęcych wystąpił w charakterze dyplomaty króla węgierskiego Zygmunta. J. Kropidło był zdolnym dyplomatą gdy 8 V 1401 r. zmarł Władysław Opolczyk, uznał, że nie ma przeszkód, by pojednać się z Jagiełłą. Zdawał sobie sprawę, że tylko poparcie Jagiełły może mu zapewnić otrzymanie biskupstwa kujawskiego. Okazja ku temu była stosowna, gdyż po śmierci arcybiskupa gnieźnieńskiego Dobrogosta jego miejsce zajął dotychczasowy biskup kujawski Mikołaj Kurowski. Dzięki wstawiennictwu książąt opolskich Bolka IV i Bernarda Władysław Jagiełło wyraził zgodę na objęcie biskupstwa kujawskiego przez J. Kropidłę. Papieską prowizję na diecezję kujawską otrzymał J. Kropidło w 1402 r., dzięki wstawiennictwu księcia Mediolanu Giana Galleazo Viscontiego.

Obejmując diecezję kujawską, pozostał J. Kropidło nadal włodarzem diecezji chełmińskiej. Krzyżacy, w odwecie za zbliżenie się J. Kropidły do króla, rozpoczęli w stolicy Apostolskiej kampanię o pozbawienie księcia diecezji chełmińskiej. Ostatecznie biskup opuścił diecezję w 1403 r.

W czasie rządów diecezją kujawską stosunki między Zakonem Krzyżackim a J. Kropidłą uległy dalszemu pogorszeniu, m.in. za sprawą majątków i przywilejów kościelnych na terenie archidiakonatu pomorskiego.

Wyrazem starań o przychylność króla było stanowisko biskupa w okresie po bitwie grunwaldzkiej.

Zmarł 3 III 1421 r. na zamku w rodzinnym Opolu, pochowany został w kościele dominikanów w Opolu, których za życia hojnie wspierał.