Bp Andrzej Oporowski

h. Sulima (ok. 1435-1483), biskup warmiński, potem kujawski, podkanclerzy koronny.

Andrzej Oporowski, bratanek arcybiskupa gnieźnieńskiego Władysława Oporowskiego, był pierworodnym synem wojewody łęczyckiego Piotra i bliżej nie znanej w źródłach Chrząstowskiej, wywodzącej się zapewne z małopolskiej rodziny herbu Strzegomia. Brak jest poświadczenia daty urodzin, jak również i tego, gdzie pobierał pierwsze nauki. Dopiero pod koniec 1455 r. wymieniono go jako studenta Uniwersytetu Krakowskiego, na którym uzyskał tytuły: bakalarza w 1458 r., i magistra sztuk wyzwolonych w styczniu 1460 r. Wtedy też zapewne podjął decyzję poświęcenia się stanowi duchownemu, gdyż w 1460 r. był już kanonikiem krakowskim.

Po studiach w Bolonii, gdzie w 1462 r. uzyskał tytuł doktora obojga praw, powrócił do kraju i rozpoczął pracę w kancelarii królewskiej. Po dwóch latach, w 1464 r., występuje już jako sekretarz królewski i gromadzi dalsze beneficja kościelne. W tym samym roku został dziekanem łęczyckim, kantorem włocławskim (rezygnuje z tej godności 9 VI 1466), a w marcu objął kanonię gnieźnieńską. Od 1465 r. był też kanonikiem płockim. Jako sekretarz królewski brał udział w różnych poselstwach, jak np. w 1464 r. do Kapituły gnieźnieńskiej. 22 IV 1466 r. otrzymał Oporowski prowizję na archidiakonię gnieźnieńską, lecz kłopot z uzyskaniem związanego z tą godnością beneficjum spowodował, że do 1472 r. prowadził spór z trzymającym to beneficjum Janem Pieniążkiem z Witowic.

Liczne procesy sądowe, a nawet klątwa kościelna, skutecznie zniechęciły Oporowskiego do przejęcia beneficjum, z którego w końcu zrezygnował.

W 1470 r. król powierzył Oporowskiemu tajną misję do wielkiego mistrza krzyżackiego Henryka Reffle von Richtenberg, w tym też roku postawił jego kandydaturę Kapitule płockiej na biskupstwo w Płocku, którego jednak nie otrzymał.

Bullą z dnia 16 XII 1471 r. papież udzielił Oporowskiemu prowizji na biskupstwo warmińskie, gdyż dotychczasowy hierarcha Mikołaj Tungen przeniesiony ostał na biskupstwo w Kamieniu Pomorskim. Straty jakie miał ponieść Tungen w związku z objęciem mniej intratnego biskupstwa, miały być zgodnie z bullą papieską zrekompensowane przez Oporowskiego w wysokości 200 dukatów rocznego odszkodowania. Jednakże rozwój wypadków na Warmii zaowocował wybuchem tzw. wojny popiej (księżej), a to uniemożliwiło Oporowskiemu objęcie biskupstwa.

Wobec takiego obrotu sprawy Kazimierz Jagiellończyk wysłał Oporowskiego do Rzymu, aby tam osobiście sfinalizował sprawę objęcia biskupstwa warmińskiego, a sam 7 XI 1472 r. na sejmie w Piotrkowie, nie czekając na rozstrzygnięcie sprawy w Kurii, publicznie nazwał go już biskupem warmińskim.

Oporowski szybko uporał się w Kurii z odnowieniem papieskiej prowizji i po konsekracji na biskupa Warmii 17 I 1473 r., opuścił Rzym. Jeszcze na sejmie w Radomiu w końcu maja 1473 r. otrzymał królewskie i sejmowe poparcie na objęcie biskupstwa. Będąc tylko mianowanym biskupem Warmii, przebywał Andrzej Oporowski przy królu, uczestnicząc w pomniejszych wydarzeniach.

Tymczasem dość nieoczekiwanie Jagiellończyk zaproponował Oporowskiego na administratora diecezji przemyskiej, która prawie od dwóch lat nie miała swojego pasterza, a wniosek ten zaakceptował papież Sykstus IV 5 X 1476 r. Przez kolejne lata Oporowski, już jako administrator przemyski, angażowany był przez króla do różnych misji dyplomatycznych i politycznych. W 1476 r. posłował do cesarza Fryderyka, w 1477 r. do książąt saskich i ponownie do cesarza, a w 1479 r. w styczniu uczestniczył w sejmie piotrkowskim.

Zakończenie tzw. wojny popiej stało się realne po serii klęsk, które ponieśli Krzyżacy, kiedy to z początkiem 1579 r. Warmia była już w rękach króla. Wiosna położyła kres wojnie i przyniosła nowe nadzieje na objęcie biskupstwa przez Oporowskiego. Jednak zakończenie „sprawy warmińskiej" nie było takie proste. Niespodziewany rozwój wypadków podsunął rozwiązanie. Oto, na wiosennym sejmie piotrkowskim w 1479 r., na którym obecny był także poskromiony buntownik wielki mistrz Marcin Truchsess, pokonany Tungen ukorzył się przed królem i poprosił o przebaczenie. Jagiellończyk zręcznie wykorzystał sytuację, przebaczył Tungenowi i uznał go biskupem Warmii. Dla Oporowskiego był to kres marzeń o Warmii. Gdy 15 VII 1479 r. w Piotrkowie Tungen złożył Jagiellończykowi uroczysty hołd, Oporowski oficjalnie zrezygnował ze swojej nominacji.

Rok 1479 przyniósł Oporowskiemu nie tylko rozczarowania. Gdy sprawa objęcia biskupstwa warmińskiego była już przesądzona, obdarzył Jagiellończyk Oporowskiego w lipcu tr. godnością podkanclerzego koronnego po Stanisławie z Kurozwęk, a 1 października papież zatwierdził go na biskupa przemyskiego (dotąd był tylko jego administratorem). Odtąd absorbowała Oporowskiego praca w kancelarii królewskiej. gdzie jako podkanclerzy zajmował się sprawami skarbowymi, a dokumenty z jego relacjami świadczą o dużym zaangażowaniu w pracę, którą wykonywał aż do śmierci. Poparcie jakiego udzielał Oporowskiemu Jagiellończyk jeszcze raz wyraźnie objawiło się w końcu 1480 r., gdy zawakowało biskupstwo kujawskie po przeniesieniu Zbigniewa Oleśnickiego na arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Wtedy to król wysunął go jako kandydata na opróżnione biskupstwo, a papież nominację tę zatwierdził 12 XII 1481 r. Jednakże zajęty sprawami państwa Oporowski nigdy nie odwiedził swojej nowej diecezji, nie odbył uroczystego ingresu do katedry. Był ciągle przy królu, który prze- bywał na Litwie, i tam kierował pracami królewskiej kancelarii pod nieobecność Stanisława z Kurozwęk. Tam też na Litwie, w Mereczu, zakończył swoje życie na przełomie kwietnia i maja 1483 r. Pochowany został w katedrze włocławskiej, w prezbiterium przed głównym ołtarzem, tak jak sobie tego życzył przed śmiercią.

Swój duży majątek rozdysponował w sporządzonym 25 IV 1483 r. testamencie, przeznaczając pewne kwoty m.in. na kaplicę w katedrze włocławskiej, wyznaczył 200 grzywien na ukończenie kaplicy w koś- ciele w Oporowie, któremu też podarował swoją bibliotekę. Trzymane w zastawie po ojcu dobra królewskie podzielił między brata Jana i bratanka Andrzeja.