Bp Albierz

(1276-1283), biskup kujawski.

Według najnowszych ustaleń literatury (J. Długosz przypisał go błędnie do rodu Wieniawów.) Albierz wywodził się z łęczyckiej rodziny mieszczańskiej. Mieszczaninem łęczyckim był także jego brat Burchard, nieżyjący w 1267 r. Zdaniem J. Powierskiego rodzina przybyła do Łęczycy z Dolnego Śląska, ale jej korzeni można szukać na Łużycach. Albierz miał pod Łęczycą wieś Topolę, którą użytkował dożywotnio Burchard. Po jego śmierci wieś przejął książę Kazimierz Konradowic i darował mieszczanom łęczyckim, zastrzegając sobie z niej rocznie 160 bryłek soli, ale w 1267 r. zwrócił ją Albierzowi. Jego bliskim krewnym był Albierz kanonik (1268), archidiakon (1276 1277) i dziekan kruszwicki (1281-1301).

Karierę publiczną rozpoczął Albierz od funkcji kapelana na dworze biskupa kujawskiego Michała. Niewątpliwie z jego poręki został przed 6 X 1250 r. archidiakonem włocławskim, skąd przed 20 III 1258 r. przeszedł na dziekanie włocławską. Jako dziekan często towarzyszył biskupowi Wolimirowi. Był obecny w Inowrocławiu przy zgonie księcia Kazimierza 14 XII 1267 r. W 1263 r. wspólnie z biskupem Wolimirem, prepozytem włocławskim Janem oskarżył przed legatem papieskim Anzelmem biskupa pomezańskiego Alberta o przejęcie administracji kościelnej na Żuławach. Komisja powołana w 1264 r., przysądziła 29 XII 1269 r. sporne tereny biskupstwu poznańskiemu. W 1263 r. w następstwie układu biskupa Wolimira i kapituły włocławskiej z Krzyżakami otrzymał prawo do pobierania corocznie 3 grzywien z Nieszawy.

Po śmierci Wolimira kapituła wybrała między 10 VI 1275 r. a 28 IV 1276 r. (data konsekracji) Albierza na jego następcę zapewne nieprzypadkowo. Był dziekanem włocławskim i bliskim współpracownikiem zmarłego biskupa. Mimo podeszłego wieku rządził diecezją energicznie. Szczególną troską otoczył dobra biskupstwa włocławskiego leżące w ziemi chełmińskiej, częściowo spustoszone przez najazdy prusko-jaćwieskie, 28 IV 1276 r. we Włocławku przekazał dobra ostrowicko-golubskie z prawem do lokacji wsi możnowładcom śląskim, to jest wojewodzie wrocławskiemu Szymonowi Gallikowi i kasztelanowi sycowskiemu Wojciechowi ze Stolna. Motywem nadania była obok względów gospodarczych chęć zabezpieczenia chełmińskich dóbr biskupich przed zakusami krzyżackimi zagarnięcia ich. Pośrednikiem między biskupem a Ślązakami był może książę sieradzki Leszek Czarny (P. Żmudzki).

Biskup Albierz działał aktywnie na niwie politycznej. Na Pomorzu popierał rządy Mściwoja II, który zagrożony roszczeniami Krzyżaków szukał usilnie sprzymierzeńców wśród biskupów i książąt. Przed 19 VI 1277 r. biskup pożyczył Mściwojowi 158 grzywien, a ten tegoż dnia w Gdańsku zamiast zwrotu długu przekazał biskupstwu wsie Skrobatowo w kasztelanii gdańskiej i Świekatowo w kasztelanii świeckiej, a kilku innym wsiom potwierdził immunitet. W kwietniu 1279 r. potwierdził układ majątkowy biskupa Michała z klasztorem oliwskim. 20 VIII 1279 r. zrzekł się na rzecz cystersów oliwskich dziesięciny z 25 wsi klasztornych w zamian za coroczną opłatę 6 grzywien monety toruńskiej i wolny przemiał zboża z dóbr biskupich w browarach i młynach klasztornych. W październiku 1280 r. Albierz uczestniczył w zjeździe książąt Miciwoja gdańskiego i Siemomysła kujawskiego w Rzepce i opieczętował dokument porozumienia pomorsko-kujawskiego. Pośredniczył w sojuszu Mściwoja i biskupa płockiego Tomasza, toczącego spór z biskupem chełmińskim Wernerem o zwierzchnictwo kościelne nad ziemią chełmińską. W 1281 r. doprowadził do kompromisu między klasztorami oliwskim i żukowskim w sprawie dóbr oksywskich. Dokument wystawiono w kancelarii biskupiej. Spór formalnie rozstrzygnął dziekan włocławski Lifard jako subdelegat legata papieskiego Filipa z Fermo. 13 VI 1282 r. biskup w Tczewie potwierdził cystersom pelplińskim posiadanie dziesięcin z 600 łanów w Pogódkach.

Po ugodzie milickiej Mściwoja z Krzyżakami (18 V 1282) przewidującej odstąpienie Zakonowi ziemi gniewskiej i innych terytoriów, interweniował bezskutecznie w Rzymie. 4 X 1282 r. w Świeciu zgodził się wstępnie zrezygnować z dziesięciny na przekazywanych Krzyżakom terenach, a także odstąpił Mściwojowi kasztelanię goręczyńską za dziesięciny z dzielnicy lubieszewsko-tczewskiej. Ostatecznie na zjeździe grudniowym w Świeciu (26-28 XII 1282) biskup Albierz zrzekł się dziesięcin na rzecz Zakonu z ziemi gniewskiej i części Mierzei. Jako rekompensatę Mściwoj dał mu dostęp do portu rybackiego Mosty, 2 łodzie w porcie Przewłoka oraz wsie: Polskie Brody, Gogolewo, Swarzyszewo, Subkowy, Skrzydłowo, Mieszczyn, Lewino, Witomino, Postołowo, Brzezino i pół Cetniewa w zamian za zwrot: Rudna, Kleszczewa i Wójcina. Albierz dbał także o dobra kujawskie i mazowieckie. 11 VII 1282 r. we Włocławku zamienił z kasztelanem wizneńskim Mikołajem biskupi Powsin w ziemi czerskiej na Szydłowice na Kujawach. W 1277 r. wydzierżawił młyn w Łącku k. Bydgoszczy Hinzonom, a w 1280 r. młyn w Orlu k. Lubrańca Henrykom za obowiązek mielenia zboża biskupiego, w 1280 r. potwierdził układ między dziekanem kruszwickim a Krzyżakami o dziesięciny w Murzynnie k. Inowrocławia. Za wstawiennictwem księcia płockiego Bolesława II udało się Albierzowi zawrzeć ugodę o granicę między biskupim Niesułkowem a Kołacinem (k. Brzezin) należącym do braci Piotra i Degana, synów Pawła. Co ważne, w latach 1280-1281 uzyskał od legata papieskiego Filipa z Fermo potwierdzenie przywilejów wystawionych dla biskupstwa włocławskiego przez książąt kujawskich Kazimierza Konradowica i Ziemomysła oraz księcia sieradzkiego Leszka Czarnego i księcia pomorskiego Mściwoja II. W dokumentach tytułowano go biskupem kujawskim lub biskupem Pomorza i Kujaw. Niewiele można powiedzieć o jego pieczęciach, bo zachowane odciski z 1280 i 1282 r. są uszkodzone i trudno czytelne. Biskup stoi na nich w szatach pontyfikalnych, w lewej ręce trzyma pastorał, prawą błogosławi. Albierz zmarł 5 XII 1283 r. i został pochowany w katedrze włocławskiej wzniesionej przez biskupa Michała. Źródła określają go jako człowieka dobroczynnego dla duchownych i ubogich.