Bp Jan Wyszecki

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 9, s. 205-206.

(ok. 1480-1562), kan. kapituły katedralnej włocławskiej, oficjał oraz nominat bp sufragan włocławski

 

Urodził się zapewne ok. 1480 r., w rodzinie szlacheckiej, jako syn Mikołaja z Wysocina na Kujawach (wieś tę Jan przejął po ojcu jako dziedzic). Przedstawiciele tej rodziny zajmowali renomowane stanowiska w hierarchii kościelnej i w urzędach państwowych. W 1499 r. przez przyjęcie święceń niższych akolitatu został włączony do stanu duchownego. Data jego święceń kapłańskich nie jest znana, ale wiadomo, że na początku XVI w. był już kapłanem i proboszczem (od 1512 r. par. Osięciny, przed 1517 r. par. w Służewie). Studiował prawo w Rzymie, ale stopień dra prawa kanonicznego (decretorum) uzyskał dopiero przed 1531 r.

Do grona członków kapituły katedralnej włocławskiej wszedł w 1517 r., przyjmując z nadania biskupa kujawsko-pomorskiego Macieja Drzewickiego kanonię po zmarłym kan. Stanisławie Zębińskim. Związane z tym było m.in. posiadanie własnej kurii, czyli domu na zamieszkanie, we Włocławku.

Od tego czasu, zwyczajem ówczesnych wyższych duchownych wywodzących się ze stanu szlacheckiego, podjął starania o następne godności kościelne w innych kapitułach oraz o bogate probostwa, tocząc nieustanne procesy z innymi kandydatami na te stanowiska. Po długich staraniach w 1527 r., drogą zamiany z Tobiaszem Janikowskim, wszedł w posiada- nie zajmowanej przez niego kanonii kruszwickiej (zrezygnował z niej po 18 I., w 1545 r.). Wystarał się także o godność koadiutora kan. płockiego Mikołaja Skórzewskiego, ale nie wiadomo, czy doczekał się po nim tej kanonii. W 1535 r. otrzymał prowizję królewską na stanowisko prałata dziekana po zmarłym prałacie Janie Handa, jednak nie udało się mu posiąść tej prałatury. Natomiast w 1536 r. uzyskał drugą kanonię w kapitule katedralnej włocławskiej, po rezygnacji z niej swojego krewnego Mikołaja Wyszeckiego, a w 1540 r. kanonię po kan. Janie Parzniewskim. Uzyskał też od papieża prowizję na drugą kanonię w kapitule kruszwickiej, którą objął w 1539 r., a w 1546 r. uzyskał kolejną kanonię w kapitule kruszwickiej (po rezygnacji z pierwszej). W 1540 r. uzyskał wreszie kanonię w kapitule katedralnej gnieźnieńskiej. po zmarłym kan. Stanisławie z Lipowca (zrezygnował z niej prawdopodobnie w 1545 r.). W 1545 r. Jan Wyszecki przez swoją protekcję wprowadził do włocławskiej kapituły katedralnej innego swojego krewnego -Mikołaja Wyszeckiego. Oprócz wymienionych wyżej posiadał bogate probostwa w Kowalu, Choceniu i Byczynie, o które często toczył procesy z konkurentami i które często zamieniał. W par. tych utrzymywał własnym kosztem kapłanów, którzy go zastępowali w obowiązkach duszpasterskich. W 1541 r. starał się o podwłocławskie probostwo w Wieńcu, ale nie wiadomo, czy je otrzymał.

W kościele parafialnym w Bądkowie, którą to miejscowość miał w posiadaniu jako kan. włocławski, ufundował ołtarz (altarię) pod wezwaniem św. Doroty, na którego uposażenie zapisał potrzebny obszar ziemi w Wysocinie, a dla kapłana altarysty, który by przy tym ołtarzu odprawiał msze, wybudował domek w Bądkowie.

Ze względu na osiągniętą biegłość w zakresie prawa kanonicznego bp kujawsko-pomorski, Łukasz Górka, mianował go w 1540 r. oficjałem generalnym diecezji kujawsko-pomorskiej i wikariuszem in spiritualibus, czyli swoim zastępcą tak w sprawach sądowniczych, jak i administracyjnych diecezji. Tę znaczącą funkcję w diecezji, która wymagała od niego stałej rezydencji w stolicy diecezji-Włocławku, pełnił także z przerwami za następnych biskupów kujawsko-pomorskich -Mikolaja Dzierzgowskiego, Andrzeja Zebrzydowskiego (w jego imieniu przewodniczył na synodzie włocławskim w 1551 r.) i Jana Drohojowskiego. Ten ostatni wybrał Jana Wyszeckiego na bpa sufragana włocławskiego i od 1554 r. notowany on był jako „bp nominat sufragan włocławski". Nie udało się jednak uzyskać dla niego zatwierdzenia Stolicy Apostolskiej. Wobec przedłużającej się po śmierci bpa J. Drohojowskiego (1557)-nieobecności w diecezji nowego bpa-Jakuba Uchańskiego, kapituła na swoim zebraniu w 1559 r., wybierając nowego archidiakona w osobie Feliksa Relskiego, jemu jako przyszłemu sufraganowi powierzyła obowiązki administratora diecezji. Wobec tego Wyszecki z własnej woli zrezygnował z tytułu „bp sufragan nominat włocławski" i dalszego ubiegania się o zatwierdzenie papieskie. Kiedy bp Uchański wreszcie w 1561 r. objął faktycznie rządy w diecezji, nie zatwierdził Relskiego na urzędzie archidiakona, ale wystawił dwóch swoich kandydatów na ten urząd: Jana Wyszeckiego i Józefa Konarzewskiego. Kapituła opowiedziała się za Konarzewskim.

Jan Wyszecki zm. w IV 1562 r. i pochowany został zapewne w katedrze włocławskiej.

ADW, Akta posiedzeń kapitulnych z lat 1435-1578, sygn.: Ac. cap. 1(215)-4 (218); Monumenta historica dioeceseos Wladislaviensis, [fasc.] 21, „Wladislaviae" 1901, s. 170; Uchańsciana Wladislaviensia ab anno 1557-1562, colleg. Z. Chodyński, [Warszawa 1895], passim; Chodyński S., Bi- skupi sufragani, s. 36-37; tenże, Katalog pralatów, k. 1046- 1056 (rps w ADW; odb. kserograf. rpsu w BWSD); tenże, Organy, s. 234-236; Czaplewski P., Wykaz oficjałów gdańskich i pomorskich od 1467-1824 r., Toruń 1912, s. 25, 32; Fiutak A., Prałaci i kanonicy kruszwiccy, Popowo Kościelne 1938, s. 39a (odb. powielacz. w ADW); Korytkowski J., Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej, t. 4, Gniezno 1883, s. 336-337; Kujawski W., Jan Wyszecki -kan. włocławski i nominat biskup sufragan włocławski, Włocławek 1988 (mps w BWSD we Włocławku, sygn.: v 9.39.2); Rybus H., Kolegiata w Kruszwicy w l. 1514-1531, „Studia Theologica Varsaviensia" 1970, r. 8, nr 2, s. 149.

 

Kazimierz Rulka