Bł. ks. Dominik Jędrzejewski

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 9, s. 84-86.

(1886-1942) ks., więzień obozów koncentracyjnych, błogosławiony

 

Urodził się 4 VIII 1886 r w Kowalu jako najmłodszy z sześciorga dzieci Andrzeja i Katarzyny z d. Zakrzewskiej. Ochrzczony został z następnego dnia w miejscowym kościele parafialnym pw. św. Urszuli. Ojciec pro. wadził gospodarstwo rolne. Oboje rodzice uchodzili za ludzi szlachetnych i pobożnych. W 1893 r. D. Jędrzejewski podjął naukę w miejscowej szkole powszechnej, którą kontynuował indywidualnie w domu brata mieszkającego w Działoszynie (m. w pow. pajęczańskim, w woj. łódzkim).

Do Seminarium Nauczycielskiego w Łęczycy wstąpił w 1902 r., ale naukę przerwał mu strajk szkolny 1905 r. Przymusową przerwę w edukacji szkolnej spędził w rodzinnym domu. W tym czasie zrodziło się w nim i dojrzało powołanie do kapłaństwa. Końcowy egzamin gimnazjalny złożył w 1906 r. w Kaliszu i jesienią wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku. Został przyjęty na kurs II. Święcenia diakonatu otrzymał 12 III 1910 r., a w następnym roku (18 VI) przyjął święcenia kapłańskie.

Na swą pierwszą placówkę został skierowany jako wikariusz do Zadzimia k. Sieradza. W VII 1912 r. otrzymał równoważne stanowisko w parafii Poczesna w dek. częstochowskim, po czym w 1917 r. przeszedł do par. Najświętszej Maryi Panny w Kaliszu. Był wikariuszem i kapelanem więziennym do 17 VI 1920 r. W roku szkolnym 1919-1920 powołano go na stanowisko prefekta w gimnazjum koedukacyjnym w Turku. Mimo licznych obowiązków duszpasterskich angażował się chętnie także w pracę w instytucjach społecznych, charytatywnych i oświatowych. Zabiegał szczególnie o pracę z młodzieżą, przez którą był bardzo lubiany.

W VI 1925 r., z powodu słabego zdrowia, na własną prośbę odszedł ze szkolnictwa do małej wiejskiej p rafii w Kokaninie (ob. pow. kaliski). W 1927 r. ciężka choroba nerek zmusiła go do poddania się operacji którą przeszedł w Kaliszu. 20 II 1928 r. został mianowany proboszczem par. Gosławice k. Konina, gdzie pracował z wielkim zaangażowaniem. Wśród parafian cieszył się ogromnym szacunkiem i zaufaniem, był postrzegany jako niezwykle oddany sprawie Bożej. Z okazji jubileuszu 20-lecia swojej pracy kapłańskiej we IX 1929 r. odbył pielgrzymkę do Rzymu.

Był bardzo oczytany w literaturze teologicznej i społecznej. Miał bogatą bibliotekę. Książki groma del od najwcześniejszych lat. Kupował je jako uczeń, student i kapłan. Służyło to m.in. rozwojowi jego życia duchowego. Posiadał publikacje z serii „Biblioteka Życia Wewnętrznego", wydawanej przez jezuitów w Krakowie. Interesował się szczególnie apostolstwem modlitwy w teorii i praktyce. W księgozbiorze posiadał m.in. książki o cierpieniu, np.: P. Kepplela „Szkoła cierpienia”, F. Coppee „Dobre cierpienie”. Gromadził dzieła pisarzy starochrześcijańskich z serii „Pisma Ojców Kościoła". Należał do elitarnej grupy 228 prenumeratorów z całej Polski tego wydawnictwa ciągłego.

W czasie wojny, 26 VIII 1940 r., został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie przejściowym w Szczeglinie (pow. Mogilno). Miał możliwość uratowania się, ale nie skorzystał z propozycji ucieczki. 29 VIII został przewieziony do Sachseuhausen (k. Oranienburga 30 km od Berlina). Umieszczony został w bloku 17, w izbie 2 z nr. obozowym 29935. W tymże roku (14 XII) przewieziono go do Dachau. Tutaj nadano mu nr obozowy 22813 i przydzielono do baraku 28, izba 3. Pracował przy kopaniu łąki na plantacjach w drużynie Erdbewegung na Liebhoffie. Z powodów zdrowotnych był zawsze fizycznie wyczerpany, ale nigdy nie narzekał. Pomoc silniejszych kolegów, którzy nosili go pod koniec życia na plecach do pracy, przyjmował z pokorą. Zawsze miał pogodny uśmiech i nigdy nie skarżył się na swój los. Mimo złego stanu zdrowia, pracy ponad siły był zawsze niezawodnym przyjacielem, skupiał wokół siebie współwięźniów, zajmował ich uwagę opowiadaniami z pracy duszpasterskiej, na chwilę chociażby odrywając od brutalnej rzeczywistości. Był niezłomny w swojej wierze do końca życia. Komendantura obozu złożyła ks. Jędrzejewskiemu propozycję zwolnienia z obozu za cenę zrzeczenia się kapłaństwa. Przygotowany już dokument odsunął i z propozycji nie skorzystał.

Ks. Dominik Jędrzejewski zm. z wycieńczenia 29 VIII 1942 r. przy pracy. Ciało jego zostało spalone obozowym krematorium.

13 VI 1999 r. na Placu Piłsudskiego w Warszawie został ogłoszony błogosławionym przez papieża Jana Pawła II, wśród 108 męczenników z okresu II wojny światowej. Postulatorem procesu beatyfikacyjnego był ks. Tomasz Kaczmarek z diecezji włocławskiej. Kościół katolicki wspomina w liturgii bł. ks. Dominika Jędrzejewskiego w gronie 108 męczenników 12 VI.

Uchwałą Rady Miasta Kowala z 16 III 2004 r. jego imieniem nazwano jedną z ulic w Kowalu. Miasto i par. czyniły starania o ustanowienie błogosławionego Dominika Jędrzejewskiego patronem Kowala. Wniosek władz i mieszkańców miasta został zaakceptowany przez bpa włocławskiego Wiesława Meringa, a także przez Komisję Episkopatu Polski i przesłany do Stolicy Apostolskiej. Został ustanowiony patronem Miasta Kowal. Uroczystość ta odbyła się 11 XI 2007 r. w kościele parafialnym pw. św. Urszuli w Kowalu, podczas której została odsłonięta tablica upamiętniająca.

W kościele parafialnym w Kowalu znajduje się obraz Błogosławionego ufundowany w 2002 r. przez kapelana WP ks. Marka Strzeleckiego, pallotyna.

Błogosławiony Dominik Jędrzejewski, „Biała Księga" Martyrologium duchowieństwa Polska XX w. (lata 1914- 1989), http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/ POLISHRELIGIOUS/POLISH/HTMS/POLISHRELIGIO-USmartyr1043.htm, [dostęp: 28 VI 2021 r.]; Coraz bliżej patronatu, Informator Kowalski" 2005, s. 3; Dominik Jędrzejewski (ur. 4 VIII 1886 w Kowalu, zm. 29 VIII 1942 w Dachau)-polski duchowny katolicki, męczennik chrześcijański i błogosławiony Kościoła Rzymskokatolickiego, https://pl.wikipedia.org/wiki/Dominik_J%C4%99drzejewski, [dostęp: 28 VI 2021 r.); Graczyk K., Błogosławiony Dominik Jędrzejewski (1886-1942), w: Drzwi Katedry Włocławskiej. Włocławek 2004, s. 69-71; Heflej J., Heflej M., Wiara i krew Wielka księga męczenników XX wieku, Kraków 2006; Janic- ka J., W rodzinnej parafii bł. ks. Dominika Jędrzejewskiego, https://www.niedziela.pl/artykul/7707/nd/W-rodzinnej-parafii-bl-ks-dominika [dostęp: 28 VI 2021 r.); Kaczmarek T., Męczennicy za wiarę 1939-1945. Słudzy Boży z diecezji włocławskiej, Marki-Struga 1998, s. 93-102; tenże, Światła w ciemności. Męczennicy 1939-1945, Włocławek 2000, s. 29-43; tenże, Nazizm hitlerowski jako prześladowca wiary", „Aten. Kapł." 2000, L 135, z. 548 s. 29-43; Obraz świadectw 108 błogosławionych męczenników, tamże, s. 44-58; Korszyński F., Jasne promienie w Dachau, Poznań-Warszawa 1985, s. 198; Librowski S., Ofiary, s. 52-53; Misiourek J., Polscy święci i błogosławieni. Życie - duchowość, przesłanie, Częstochowa 2018; Par. pw. św. Andrzeja Apostoła w Gosławicach, Błogosławiony Ks. Dominik Jędrzejewski, http://sw-andrzej.konin.pl/dominik.html, [dostęp: 28 VI 2021]; Rulka K., Książki, które stały się „relikwiami", „Aten. Kapł." 2000, t. 135, z. 548, s. 88-92; Solak M., Męczennicy katoliccy ostatniego stulecia, Kraków 2016; Zarembski Z., Błogosławiony ks. Dominik Jędrzejewski, Włocławek 2001, Ziółkowska B., Jędrzejewski Dominik 1886-1942), w: Kazimierz Wielki oraz niepospolici z Kowala i okolic. Słownik biograficzny, kalendarium, Włocławek- Kowal 2006, s. 90-91. Fot. D. Jędrzejewskiego reprod. z Kaplicy Męczenników, Sanktuarium Matki Boskiej w Licheniu k. Konina Z.J. Zasada.

 

Barbara Ziółkowska